مراد غفاری نیاء - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی

مولانا، بسیاری از اشعار خویش را در حال سکر، وجد، مستی، دست افشانی و پایکوبی سروده برای این منظور، از نظام هدفمند موسیقی استفاده ی تام برده به نحوی که در کتاب مثنوی اش، آگاهانه و ماهرانه، همچون یک موسیقدان هنرمند و با تجربه، آهنگ برخاسته از نظام کلی اندیشه خویش رادر خدمت اهالی متعالی خود قرار داده است. این مقاله به شیوه ی تحلیلی توصیفی، نمودهای موسیقی کناری در جدل اول مثنوی بررسی خواهد کرد تا این امر در برابر مفاهیم و معانی بلند مثنوی مستور نمانده باشد. و زاویه ای دیگر از عظمت مثنوی بیش تر تبیین شود. هماهنگی موسیقی و محتوی از مهم ترین عوامل زیباشناختی شعر است و در تاثیر و زیبایی شعر موثر است. اشعاری که در آن ها این تناسب و هماهنگی رعایت شده، دلنشین ترند. مولوی این امر را به خوبی درک کرده به همین سبب در شعر او این تناسب و هماهنگی در اوج است. و تاثیربخشی شعرش چندبرابر شده است. مولوی، موسیقی کناری یا به عبارت دیگر، تکرار کلمات و حروف در قالب صناعات ادبی و بدیعی را برای القاء معانی و حالات خاص روحی خود به کار گرفته است. از نظر موسیقی کناری، قافیه های جلد اول مثنوی برای بیش ترین تاثیر در آفرینش کلام آهنگین و گوش نواز هستند.در میان قافیه های مختلف، واژگان: آگاه، راه، شاه، میان، نهان، جهان، خیال، هلال، خاک، پاک، دام، تمام، نماز، باز، بود، رسید، نمود و کشید، پرکاربردترند.

مولانا، مثنوی، موسیقی کناری