زهرا علمی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، آذربایجان شرقی. ایران.
پریسا هاشم پور - دانشیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، آذربایجان شرقی. ایران.
لیلا مدقالچی - استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، آذربایجان شرقی. ایران.

در جوامع امروزی، اجتماع پذیری مجتمع­ های مسکونی برای سالمندان که نیاز به روابط اجتماعی داشته و بیشتر وقت خود را درخانه سپری می­ کنند، اهمیت دارد. پژوهش حاضر با هدف تبیین اجتماع پذیری کالبدی مجتمع­ های مسکونی برای گروه سالمندان در تبریز می باشد که در آن ارزیابی شاخص ­ها در نمونه­ های مورد بررسی به روش علی-مقایسه­ ای صورت گرفته است. در این پژوهش 4 نمونه مجتمع مسکونی از محدوده ­های 4 گانه­ ی تبریز انتخاب شده ­اند. برای سنجش شاخص ­های بدست آمده و مقایسه آن­ ها، پژوهش میدانی بر روی سالمندان بالای 65 سال در چهار مجتمع منتخب، انجام شده است. در این راستا نمونه­ گیری تصادفی ساده درجامعه آماری 313 نفری صورت گرفت که 172 نفر با استفاده از فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و از پرسشنامه­ ی بسته و مشاهده غیر­مشارکتی استفاده شد. تحلیل پرسشنامه ­ها به روش­ های واریانس و رگرسیون و در مشاهده با محاسبه میانگین امتیازات انجام پذیرفته­ است. طبق تحلیل واریانس به ترتیب مجتمع­ های ستارخان، آسمان، سپیدار و علامه امینی امتیاز بالاتری برای اجتماع پذیری سالمندان داشته ­اند و طبق تحلیل رگرسیون پرسشنامه ­ها در مجتمع ستارخان محفل­ های متنوع، درمجتمع آسمان چشم ­انداز، در مجتمع علامه امینی فرصت ­های رسیدگی و در مجتمع سپیدار فعالیت­ های متنوع در اولویت بالاتر قرار­ داشتند. بر اساس نتایج حاصل از مشاهده در مجتمع ستارخان فضای نشستن، امکانات ­رفاهی، عناصر طبیعی، مبلمان سالم و دسترسی در محوطه، در مجتمع آسمان طبیعت، عناصر تزیینی، در مجتمع سپیدار ایمنی و کفسازی پیاده، دسترسی مناسب و در مجتمع علامه امینی امکانات رفاهی دراولویت بالاتری قرار داشته ­اند. براساس جمع ­بندی کلی در چهار مجتمع منتخب، راهکارهایی جهت بهبود اجتماع پذیری مجتمع ­های مسکونی برای سالمندان بدست آمد.

اجتماع پذیری, نیازهای اجتماعی, سالمندان, کالبد مجتمع های مسکونی, تبریز