مهسا جعفری ابراهیم زاده - فارغ ا لتحصیل حقوق دانشگاه تبریز پذیرفته شده استعداد درخشان حقوق خصوصی دانشگاه تبریز

تاثیرات چشمگیر جهانی شدن در عرصه های مختلف از جمله تجارت به وضوح قابل مشاهده است. ظهور شرکت های چندملیتی یکی از مهم ترین نتایج حاصل از روند جهانی شدن است. شرکت های چندملیتی به عنوان یکی از بازیگران مهم در صحنه جهانی و با برخورداری از قدرت روزافزون می توانند بهره مندی از حقوق بشر را به نحو چشمگیری تحت تاثیر قرار دهند. این شرکت ها که در نتیجه جهانی شدن و در پی افزایش روابط تجاری به وجود آمده اند طیف وسیعی از کارکردهایی را که سابقا0 برعهده دولت ها بوده به انجام می رسانند و در پرتو این فعالیت ها بر ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی افراد تاثیر می گذارند. فعالیت های گسترده این شرکت ها در کشور های در حال توسعه حقوق بشر را شدیدا مورد نقض قرار می دهند. قربانیان حقوق بشری معمولا افراد بومی، محیط زیست، قربانیان تبعیض نژادی و جنسیتی هستند. باتوجه به افزایش اختلافات تجارت-حقوق بشر در اثر فعالیت های شرکت های چندملیتی مکانیزم های زیادی از قبیل اصول راهنمای سازمان ملل متحد و یا اصول راهنمای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه به جهان عرضه گردیده است. با وجود تعبیه ابزار های متعدد برای پیشگیری از نقض حقوق بشر توسط شرکت های چندملیتی، اختلافات تجارت-حقوق بشر کماکان در حال رخداد است. داوری تجاری بین المللی که خود همگام با جهانی شدن پا به عرصه وجود گذارده، می تواند نقش مهمی را در فصل اختلافات از این قبیل ایفاء نماید. در این مقاله برآنیم تا با روش تحلیلی و توصیفی پس از معرفی طرفین اختلافات تجارت-حقوق بشر، داوری تجاری بین المللی را بعنوان جایگزین دعوای قضایی در زمینه چنین اختلافاتی تحت بررسی قرار بدهیم.

شرکت های چندملیتی، قربانیان حقوق بشری، اختلافات تجارت-حقوق بشر، نقض حقوق بشر، داوری تجاری بین المللی.