نقد دلیل های موافقان و مخالفان مفهوم وصف با توجه به شواهد فقهی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 532

فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

ENSCONF02_043

تاریخ نمایه سازی: 27 مرداد 1399

چکیده مقاله:

در طول چندین سال موافقان و مخالفان مفهوم وصف به ذکر دلیل های تکراری در این زمینه پرداخته اند. فقیهان در بعضی مسائل فقهی بدون هیچ اختلافی مفهوم وصف را به کارگرفته اند و در بعضی مسائل دیگر در تطبیق مفهوم وصف اختلاف کرده اند. در این پژوهش ابتدا مفهوم وصف در یک بازپژوهشی انتقادی به چالش کشیده شده و سپس به نقد مبانی و استدلال موافقان و مخالفان مفهوم وصف پرداخته و در ادامه دو مسئله فقهی ناظر به مفهوم وصف ذکر شده است. در نقد محتوایی و روشی به این نتیجه رسیدیم که تعریف مفهوم وصف دارای نقص ساختاری و به گونه ای القاء می شود که مفهوم وصف درصدد تحمیل یک معنای مضاعف بر کلام و متکلم آن است. در ادامه مبنای علیت قید وصفی و ارتباط آن با حکم شخصی؛ که زیربنای تمام دلیل های موافقان و مخالفان است، مورد نقد قرار گرفته استدر. نقد دلیل های دو طرف به فرق علی6 ت و اقتضائی بودن قید وصفی و نقش آن در فعلیت حکم شرعی و نه در جعل حکم شرعی تصریح شده است؛ مانند عسر در تاخیر دین واجب که در عدم فعلیت پرداخت دین برای معسور، تاثیرگذار است و نه در جعل و تشریع عدم پرداخت دین برای معسور. در ادامه بحث به ذکر دو مسئله فقهی در زمینه عرق ظالم (تصرف غیر حق) و العوامل السائمه (حیوان کارگر چراگاهی) بسنده شده است. نویسنده در تلاش بوده، بدون پیشداوری و خارج از تاثیرپذیری از دیدگاه های دیگر، فرایند پژوهش را مدیریت کند؛ تا به تحلیل جامعی از مفهوم وصف برسد و افق های تازه ای از استدلال ها برای پژوهشگران این مسئله، باز شود. در نقد دلیل های هر دو طرف به چند نتیجه مهم رسیدیم که عبارتند از: (1 مفهوم وصف، معنای لازمی است، نه مدلول التزامی؛ (2 تلازم قید و اسناد در مفهوم وصف با تلازم در منطق و فلسفه متفاوت هست؛ ( 3 مفهوم وصف با فعلیت حکم شرعی ارتباط دارد، نه با جعل حکم شرعی و ربطی به ارتفاع و نفی حکم شارع ندارد؛ 4( قید وصفی بیان گر علی6ت نیست؛ (5 تغییر قید وصفی، ساختار اصلی کلام را از بین نمی برد و می توان با شرایطی مفاد آن را به متکلم نسبت داد.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

علی سرخه

سطح چهار فقه و اصول، فوق لیسانس فلسفه و کلام اسلامی، مدرس سطوح عالی حوزه علمیه