بهاره حسینعلی پور - کارشناس ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز
افراسیاب راهنما - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز
احمد فرخیان فیروزی - دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز

توسعه گیاهان زراعی با صفات مطلوب ریشه­ای، آن ها را قادر می­سازد تا در خاکهای شور و دارای محدودیت آبی، عملکرد بالاتری داشته باشند. هدف از اجرای این مطالعه، تعیین سطوح مورد نظر پتانسیل آب خاک، به منظور دستیابی به واکنش­های رشدی ریشه و شناسایی تفاوت ژنوتیپی از نظر طول ریشه اصلی و انشعابات ریشه در پاسخ به تنش خشکی بود. در این پژوهش، سه آزمایش گلخانه ای جداگانه با استفاده از لوله‎های پی وی سی (قطر 5/10 سانتی متر و طول 50 سانتی متر)، در مرحله رویشی گندم، به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تنش خشکی در پتانسیل آب خاک 7- تا 8- مگاپاسکال، به عنوان پتانسیل مناسب برای ایجاد پاسخ رشدی معنی دار ریشه تعیین شد. بین ارقام گندم از نظر واکنش رشدی ریشه به تنش خشکی، تفاوت معنی­داری مشاهده شد. خشکی سبب کاهش رشد سیستم ریشه­ای همه ارقام از جمله طول ریشه های اصلی، طول دو ریشه بلندتر، تعداد ریشه اصلی و فاصله اولین انشعاب تا نوک ریشه، به ترتیب به میزان 19، 21، 37 و 46 درصد در مقایسه با شاهد شد. کاهش مقادیر صفات رشدی ریشه برای ارقام متحمل به خشکی در مقایسه با  ارقام حساس، کمتر بود. تفاوت ژنوتیپی در پاسخ رشدی ریشه به تنش خشکی در ارقام گندم، بیانگر وجود فرصت های مناسب برای بهبود تحمل به خشکی از طریق به نژادی گیاهی است.

انشعاب زنی ریشه, پتانسیل آب خاک, تفاوت ژنوتیپی, تنش خشکی, گندم