معیار تشخیص و کاربرد قیاس منطقی و فقهی در کتاب جواهر الکلام

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: دوفصلنامه مصباح الفقاهه، دوره: 3، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_MUF-3-1_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 436
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمدحسن ربانی

مدرس دروس خارج حوزه علمیه خراسان / عضو هیئت علمی گروه فقه دفتر تبلیغات اسلامی خراسان.

سیدعلی دلبری

دانشیار گروه علوم قرآنی و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی

غلام رضا محمدزاده

طلبه سطح چهار حوزه علمیه خراسان

چکیده

چکیده قیاس، به عنوان یکی از ابزارهای استدلال، در فقه اهل سنت جایگاه پیدا کرده است. در مقابل، شیعه به شدت آن را رد کرده و آن را موجب نابودی دین می داند. صرف نظر از نگاه اصولی فقیهان شیعه، برخورد آنان با قیاس مطلب دیگری است که باید آن را پی گرفت. نگاهی گذرا به منابع فقهی، موهم این مطلب است که فقیهان شیعه نیز، در مواردی گرفتار قیاس شده اند. با نگاهی گذار به کتاب جواهر، به دوگانگی در پذیرش و رد قیاس دست می­یابیم. به نظر می­رسد با تفکیک میان قیاس فقهی و منطقی و توجه به تفاوت اساسی میان این دو، هیچ یک از فقیهان، قیاس منطقی را مردود ندانسته و به آن پایبندند، زیرا پایه هر استدلالی بر قیاس منطقی استوار است؛ گرچه در برخی از آثار فقهی شیعه، نظم و انضباط چندانی در رد یا به کارگیری قیاس به چشم نمی خورد و مواردی را می توان یافت که مصداق استفاده از قیاس باطل به شمار می رود. این نوشتار، با روش توصیفی­تحلیلی و مبنا قرار دادن کتاب جواهرالکلام و بررسی برخی از نمونه هایی از این کتاب، درصدد تبیین معیاری برای تشخیص و کاربرد قیاس از نگاه صاحب جواهر است.  

کلیدواژه ها

واژگان کلیدی:قیاس فقهی, قیاس منطقی, تعمیم, منصوص العله, مستنبط العله, اولویت

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.