مطالعه تطبیقی بیع وفا در فقه مذاهب اسلامی و حقوق ایران و افغانستان

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 3,659

فایل این مقاله در 31 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FIQHMG-7-14_002

تاریخ نمایه سازی: 7 مرداد 1399

چکیده مقاله:

بیع وفا که بیع جایز ، بیع امانت و بیع عهده هم نامیده شده، نهادی است که در اواخر قرن پنجم هجری در فقه اهل سنت شهرت یافته است و در خصوص ماهیت و احکام آن اختلاف ­نظرهای شدیدی وجود دارد. در فقه امامیه از آن تحت عنوان بیع شرط ، بیع خیاری یا بیع الخیار سخن به میان آمده است. بیع وفا از نظر پیشینه فقهی و برخی احکام، با بیع شرط تفاوت دارد؛ از جمله می توان به لزوم توقیت خیار به یک زمان معین در بیع شرط، در فقه امامیه و ممنوعیت توقیت خیار در بیع وفا، در فقه اهل­ سنت اشاره نمود. اما از آن جهت که هر دو، بر مبنای ضرورتها به وجود آمده­ اند، از نظر ماهیت (عقد بیع و دارای اثر تملیکی )، با هم شباهتهای فراوانی دارند. اما در خصوص ماهیت این عقد وآثار آن در فقه اهل­ سنت اختلاف­ نظرهای زیادی وجود دارد؛ قانون مدنی ایران به تبع فقه امامیه بیع شرط را در مواد 462-458 ذکر کرده، اما به مرور تحولاتی در احکام آن ایجاد شده است. قانونگذار افغانستان نیز به تبع فقه حنفی بیع وفا را در قانون مدنی آن کشور ذکر کرده است. در این مقاله تلاش شده با مطالعه تطبیقی نهاد حقوقی یادشده در فقه اسلامی (مذاهب مختلف)، ضمن تعیین مبنای تشریع و کاربرد اقتصادی آن، ماهیت و احکام و آثار آن را بررسی و تحولاتی که در حقوق موضوعه در این خصوص صورت گرفته است را بیان کنیم.

کلیدواژه ها:

یع وفا ، بیع شرط ، مدت خیار ، معامله با حق استرداد ، عقد فاسد

نویسندگان

محمود کاظمی

دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

عصمت الله محمدی

دکترای حقوق خصوصی دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن­ ادریس حلی، محمد بن منصور، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، ...
  • ابن­ براج، عبدالعزیز بن نحریر، المهذب، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1406ق. ...
  • ابن­ رشد، محمد بن احمد، بدایه المجتهد و نهایه المقتصد، قاهره، ...
  • ابن­ عابدین، محمدامین بن عمر، رد المحتار علی الدر المختار، بیروت، ...
  • ابن­ قدامه، عبدالله بن احمد، المغنی، بیروت، دارالفکر، 1405ق. ...
  • ابن­ نجیم مصری، زین­ الدین بن ابراهیم، الاشباه و النظائر علی ...
  • همو، البحر الرائق شرح کنز الدقائق، بیروت، دارالکتاب الاسلامی، بی تا. ...
  • ابوداود سجستانی، سلیمان بن اشعث، سنن ابی­ داود، بیروت، المکتبه العصریه، ...
  • امامی، سید حسن، حقوق مدنی، تهران، کتاب فروشی اسلامیه، 1340ش. ...
  • انصاری، مرتضی بن محمدامین، کتاب المکاسب، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ ...
  • آقا ضیاء عراقی، علی بن محمد، شرح تبصره المتعلمین، قم، ...
  • بارودی، محمدامین، بیع الوفاء و تطبیقاتها المعاصره، لبنان، دارالنور، 1433ق. ...
  • بلخی، نظام الدین، الفتاوی الهندیه فی مذهب الامام الاعظم ابی­ حنیفه ...
  • جزیری، عبدالرحمن، الفقه على المذاهب الاربعه، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1422ق. ...
  • جعفری لنگرودی، محمد، حقوق مدنی: رهن و صلح، تهران، گنج ...
  • جواهری، حسن، الربا فقهیا و اقتصادیا، قم، مولف، 1405ق. ...
  • حسینی عاملی، سید محمدجواد، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، قم، ...
  • حلی، حسن بن یوسف، تذکره الفقهاء، قم، موسسه آل البیت لاحیاء ...
  • حمیدی مکی، ابوبکر بن عبدالله، المسند الحمیدی، دمشق، دارالسقا، 1996م. ...
  • حیدر، علی، درر الحکام فی شرح مجله الاحکام، بیروت، دارالجیل، 1411ق. ...
  • خضیری، یاسر بن ابراهیم، الصور المعاصره لبیع الوفا دراسه فقهیه، ...
  • خطیب شربینی، محمد بن احمد، مغنی المحتاج الی معرفه معانی الفاظ ...
  • خمینی، سید روح الله، کتاب البیع، تهران، موسسه تنظیم و نشر ...
  • خویی، سید ابوالقاسم، مصباح الفقاهه، بی جا، بی­ نا، بی­ تا. ...
  • دبیان بن محمد، المعاملات المالیه اصاله و معاصره، ریاض، مکتبه ...
  • ره پیک، حسن، حقوق مدنی عقود معین 2، تهران، خرسندی، ...
  • زبیدی حنفی، ابوبکر بن علی، الجوهر النیره، مطبعه خیریه، 1322ق. ...
  • زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی و ادلته، دمشق، دارالفکر، 1405ق. ...
  • زرقاء، مصطفی احمد، العقود المسماه فی الفقه الاسلامی: عقد البیع، ...
  • زیلعی، عثمان بن علی، تبیین الحقائق شرح کنز الدقائق و حاشیه ...
  • سعید، لیلی بنت عبدالله، حقیقه بیع الوفا: دراسه فی الشریعه ...
  • سنهوری، عبدالرزاق احمد، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، بیروت، ...
  • شافعی، محمد بن ادریس، الام، بیروت، دارالفکر، 1990م. ...
  • شریف مرتضی، علی بن حسین، المسائل الناصریات، تهران، رابطه الثقافه و ...
  • شهید ثانی، زین ­الدین بن علی، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع ...
  • صابری، حسین، بیع شرط، سازوکاری مشروع برای رهن مستغلات ، ...
  • صفایی، سید حسین، دوره مقدماتی حقوق مدنی، تهران، موسسه عالی ...
  • طرابلسی حنفی، علی بن خلیل، معین الحکام فی ما یتردد ...
  • طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1407ق. ...
  • همو، المبسوط فی فقه الامامیه، تهران، المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، ...
  • عبری، سعید بن عبدالله، بیع الوفا و احکامه فی الفقه ...
  • کاتوزیان، ناصر، دوره حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها: انحلال قرارداد، ...
  • همو، دوره عقود معین 4، حقوق مدنی، عقود اذنی وثایق ...
  • همو، دوره عقود معین 1، حقوق مدنی، بیع معاوضه اجاره ...
  • کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت، دارالکتاب ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1407ق. ...
  • مبلغی، احمد؛ آبین، علیرضا؛ جمشیدیان، مهرداد، بیع شرط در فقه ...
  • مجله الاحکام العدلیه، کوئته، کتابخانه نور محمد، 1293ق. ...
  • محقق حلی، جعفر بن حسن، الرسائل التسع، قم، کتابخانه آیه­الله ...
  • مرغینانی، علی بن ابی­ بکر، الهدایه فی شرح بدایه المبتدی، بیروت، ...
  • الموسوعه الفقهیه الکویتیه، وزاره الاوقاف و الشوون الاسلامیه، کویت، دارالسلاسل، ...
  • میس، خلیل محی الدین؛ فرفور، صالح؛ عبداللطیف، محمد، تقریرات درس ...
  • مینا، محبوبه، بیع شرط معاملات با حق استرداد (1) ، ...
  • نمایش کامل مراجع