پنگ، پنگ گو و پنگ خانه (جستارهایی از تقسیم آب سنتی در شهرستان برخوار)
محل انتشار: دوفصلنامه دانش بومی ایران، دوره: 4، شماره: 8
سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 346
فایل این مقاله در 44 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_QJIK-4-8_006
تاریخ نمایه سازی: 6 مرداد 1399
چکیده مقاله:
پنگان یا فنجان متشکل از جامی مسی یا برنجی است که در ته آن سوراخ ریزی تعبیه شده و آن در ظرف بزرگی که از آب پرشده قرار می گیرد و آب از سوراخ جام به داخل آن هدایت می شود تا در نهایت جام غرق شود. به پر شدن یک جام به اصطلاح یک پنگ گفته می شود. این سنتی ترین شیوه زمان بندی در نزد ایرانیان است که بی شک عمری به قدمت قنات دارد. شخصی که این کار را انجام می دهد پنگ گیر یا پنگ گو نام دارد و به محلی که در آن این تقسیم آب صورت می گیرد، پنگ خانه گفته می شود. اگرچه راجع به پنگان و اصطلاحات آن در اکثر نقاط این سرزمین کارهای ارزنده ای صورت گرفته است، اما به شخص پنگ گو، پنگ خانه و اسناد محلی و روستایی کمتر پرداخته شده است. به راستی پنگ گو چگونه انتخاب می شده است او چگونه کشاورزان را از نوبت حقابه خود مطلع می کرده است و آیا او می توانسته در برخی مواقع پنگ خانه را ترک کند پنگ خانه ها در کجای مزارع قرار می گرفته اند و کاربرد آن ها چه بوده است و هم اکنون چند پنگ خانه در کشور وجود دارد دلایل اختلاف مدت زمان پنگ به دقیقه در یک مکان در دو قنات نزدیک به یکدیگر چیست چگونه است که پنگ و تعداد آن در قباله های ازدواج (شهرستان برخوار) ذکرشده است و آیا اسناد محلی و روستایی (مصالحه نامه ها، قباله های ازدواج و...) می توانند ابزاری برای بهتر درک کردن پرسش های پیش رو باشند این پژوهش با مراجعه به منابع کتابخانه ای و اسناد معتبر محلی و به صورت میدانی و مصاحبه شفاهی با کشاورزان خبره محلی و آخرین بازماندگان پنگ گو که روزگاری در پنگ خانه ها پنگ گیری کرده و آن ایام را به یاد دارند و بررسی آخرین پنگ خانه های موجود تدوین یافته است
کلیدواژه ها:
نویسندگان
محمدعلی ایزدخواستی
کارشناس ارشد
ناصر حق شناس
کارشناسی ارشد تاریخ
اسدالله عبدلی آشتیانی
پژوهشگر حوزه اسناد و دانش های بومی ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :