زهرا شعبانی - دانشجو
بهرام عابدی - عضو هییت علمی دانشکده کشاورزی. دانشگاه فردوسی
ابراهیم گنجی مقدم - عضو هییت علمی. بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی،مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی،مشهد
علی تهرانی فر - عضو هییت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

سابقه و هدف: هدف اصلی این مطالعه بررسی تکنیک هایی برای افزایش درون شیشه ایی پایه میروبالانC 29 (یک پایه برای درختان هسته دار) بود. ازدیاد درختان میوه در شرایط درون شیشه ایی یک روش قابل دسترس برای افزایش انبوه است. تکثیر درون شیشه ای گیاهان چوبی نسبت به گیاهان علفی دارای مشکلات بیش تری بوده و گیاهان چوبی از نظر باززایی درون شیشه ای شاخساره های نابجا از ریز نمونه و هم چنین از نظر ریشه زایی درون شیشه ای سرسخت هستند، از این رو گزینش محیط های کشت مناسب تر برای انگیزش باززایی شاخساره از ریز نمونه ها، پرآوری و ریشه زایی برای توسعه ی سیستم ریزازدیادی در درختان میوه ضروری است. مواد و روش ها: این آزمایش به منظور ارزیابی بهترین محیط کشت و تنظیم کننده رشد برای ریزازدیادی پایه میروبالانC 29 به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار و هر تکرار شامل پنج نمونه در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام شد. به منظور پرآوری، محیط کشت در دو سطح (MS و QL ) و غلظت بنزیل آمینوپورین و تیدیازرون در پنج سطح (0، 1، 2، 3 و 4 میلی گرم در لیتر) در مرحله ریشه زایی از دو محیط کشت QL و DKW و تنظیم کننده رشد نفتالین استیک اسید در غلظت های (0، 1، 2 و3 میلی گرم در لیتر) و در مرحله سازگاری از بستر کشت، کوکوپیت و پرلایت (50 : 50 حجمی) استفاده شد. در مرحله شاخه زایی بعد از سه بار واکشت به فواصل هر سه هفته تعداد گیاهچه، طول گیاهچه و تعداد برگ و در مرحله ریشه زایی پس از شش هفته، صفات تعداد و طول ریشه، تعداد برگ، طول ساقه گیاهچه و درصد ریشه زایی مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد بیشترین ضریب تکثیر شاخه با 41/3 در محیط کشت MS حاوی دو میلی گرم در لیتر بنزیل آمینو پورین به دست آمد و همچنین بالاترین طول گیاهچه 5/2، 33/2 و 29/2 سانتی متر، به ترتیب در سه غلظت یک، دو و سه میلی گرم در لیتر بنزیل آمینو پورین مشاهده شد. بیش ترین درصد ریشه زایی (100 درصد) و طول ریشه 12/2 سانتی متر در محیط DKW به ترتیب در غلظت یک و سه میلی گرم در لیتر NAA ، ثبت شد. سازگاری گیاهچه ها با استفاده از سیستم مه افشانی، در گلخانه با موفقیت انجام شد که بیشترین درصد بقای گیاهچه (50 درصد) در محیط DKW با یک میلی گرم در لیتر NAAو در بستر کوکوپیت و پرلایت (50: 50 حجمی) به دست آمد. نتیجه گیری: ترکیب محیط کشت و غلظت تنظیم کننده رشد برروی پرآوری و ازدیاد پایه های هسته دار تاثیر دارد. در این آزمایش غلظت بهینه بنزیل آمینو پورین و نفتالین استیک اسید برای پرآوری و ریشه زایی میروبالانC 29، به ترتیب دو و یک میلی گرم در لیتر بود. لازم به ذکر است غلظت بالاتر از دو میلی گرم در لیتر بنزیل آمینو پورین و نفتالین استیک اسید برای این گیاه توصیه نمی-شود. معمولا تولید ریشه تحت تاثیر سنتز، متابولیسم و حرکت اکسین در گیاهچه است بنابراین سازگاری گیاهچه ها به طور مستقیم با کیفیت ریشه و بیشترین ضریب ریشه زایی در ارتباط است.

پرآوری , تنظیم کننده رشد, محیط کشت, ریشه زایی