بررسی تحولات ساختار فضایی در مورفولوژی شهر طی ادوار تاریخی. نمونه موردی: شهر زنجان
عنوان مقاله: بررسی تحولات ساختار فضایی در مورفولوژی شهر طی ادوار تاریخی. نمونه موردی: شهر زنجان
شناسه ملی مقاله: JR_GPS-9-32_004
منتشر شده در شماره 32 دوره 9 فصل در سال 1398
شناسه ملی مقاله: JR_GPS-9-32_004
منتشر شده در شماره 32 دوره 9 فصل در سال 1398
مشخصات نویسندگان مقاله:
زینب علی ابادی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری از دانشگاه هنر اصفهان
محمود محمدی - استادیار برنامه ریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان.
خلاصه مقاله:
زینب علی ابادی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری از دانشگاه هنر اصفهان
محمود محمدی - استادیار برنامه ریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان.
ساختار فضایی شهر زنجان در گذر زمان و تحت شرایط مکانی و زمانی و سایر عوامل اقتصادی و اجتماعی به تدریج توسعه و شکل یافته است. اما در این میان برای این که بتوان درک درستی از چگونگی تاثیر تغییرات ساختار فضایی بر مورفولوژی شهر به دست آورد ضرورت شناخت پیشینه و سیر تحول کالبد فضایی آن تاکنون بوده است؛ تا از این طریق بتوان عوامل موثر بر بروز تحولات فضایی را مورد بررسی قرار داد. این پژوهش با هدف بررسی دگرگونیهای ساختار فضایی در طی ادوار تاریخی با استفاده از روش تحلیل نقشه بر اساس تحلیل تغییرات میزان همپیوندی انجام پذیرفت بدین منظور با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تغییرات مورفولوژی شهر زنجان پرداخته که در آن بخشی از اطلاعات مربوط به دورههای مختلف تاریخی نیز به کمک روش کتابخانهای و اسنادی جمعآوری شده است. روند تحلیل طی دورههای مختلف رشد و توسعه شهر به کمک نرم افزار Atocad، Arc GIS، تهیه و میزان همپیوندی و تفاضل همپیوندی در دو سطح بافت مرکزی و شهر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تحلیلهای انجام گرفته در قالب جدول و نقشه استخراج شد. بدین ترتیب با بررسی تغییرات پارامتر همپیوندی، در دوره های مختلف این نتیجه حاصل شد که تغییرات ارزش همپیوندی مرتبط با دگرگونیهای کالبد - فضایی در ساختار شهر است. چنانچه خیابان کشیهای دوره سوم، عدم برقراری اتصال رینگهای حلقوی بین بافت قدیم و جدید و یا عدم پیوند محورهای واسطه به استخوانبندی اصلی شهر (در دوره پنجم)، تمرکززدایی از مرکز شهر (در دوره ششم)، اوج افزایش میزان میانگین هم پیوندی در شهر و بافت مرکزی به ترتیب (358/1، 372/1) و همچنین تفاضل همپیوندی به ترتیب (212/2، 994/1) در دوره پنجم، گسترش الگوهای شطرنجی در دورههای پنجم و ششم، اجرای طرحهای ترافیکی در دوره هفتم، عامل اصلی تغییر ارزش های همپیوندی بوده است که مجموعه این عوامل دگرگونیهای فضایی را در شهر طی گذر زمان پدید آورده است. همچنین در این پژوهش با انجام مقایسه نتایج به دست آمده با نمونه مشابه آن در شهر مشهد این نتیجه حاصل شد که بافت مرکزی شهر زنجان برخلاف شهر مشهد از میزان میانگین همپیوندی بالاتری نسبت به شهر برخودار بوده است بطوریکه در شهر زنجان میانگین همپیوندی بافت مرکزی نسبت به شهر به ترتیب (245/1 و 209/1) و برعکس در شهر مشهد به ترتیب (95/0 و 007/1) بوده است. نتایج دو تحقیق نشان داد که معضلات فضایی در بافت مرکزی این دو شهر به گونه متفاوت از یکدیگر بوده است که در این تحقیق بدان پرداخته شده است. بر اساس این تحلیل میتوان گفت که ویژگیهای ساختاری هر شهر منحصر بفرد بوده و الزاما قابل تعمیم به سایر شهرها نخواهد بود. بنابراین در این تحقیق پیشنهاد میشود که تغییرات ساختار فضایی هر شهر بنا بر ویژگیهای خاص خود مورد مطالعه قرار گیرد.
کلمات کلیدی: مورفولوژی, هم پیوندی, ساختار فضایی, ادوار تاریخی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1029548/