هدیه پناهی آذر - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری ،دانشگاه آزاداسلامی واحد محلات
سید محسن موسوی - عضو هیات علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه مازندران

بی تردید در عصر حاضر موضوع کودکان ونوجوانان بزهکار یکی از مسائل دشوار وناراحت کننده ای است که توجه بسیاری از متخصصان از جمله روان شناسان،جامعه شناسان و بالاخص معماران را به خود جلب کرده است . منتقدان معتقدند که موسسه ها و مراکز بازپروری کودکان بزهکار ، اغلب در دستیابی به اهداف تعیین شده مبنی بر بازتوانی کودکان و نوجوانان و محافظت از امنیت عمومی، ناکام مانده اند. ازدحام، اختلاط نوجوانان با سنین و سوابق بزهکارانه مختلف، رفتار غیرانسانی و ناتوانی در ارائه خدمات پیگیرانه به نوجوانان پس از آزادی آنها، مانع از رسیدن این نهادها به اهداف اصلاحی شان بوده است. باید اضافه شود که کانون اصلاح وتربیت کودکان وبهزیستی هااغلب مکان هایی هستند که فقط مسئولیت نگهداری این کودکان را به عهده دارند . این مکان ها در اکثر مواقع نقش ندامتگاهی دارند تا بازپروری واصلاح !بنابراین مساله ایجاد محیط بازپروری مطلوب وهمگام با مقاصد کودکان ونوجوان بزهکار با در نظر گرفتن تاثیرات روان شناسی محیط و با هدف سالم سازی وحفاظت از آنها (نه به معنای عام آن حراست ونگهبانی )به گونه ای که استاندارهای محیطی لازم در آنها رعایت شده باشد، به شدت احساس می شود . این مراکز از لحاظ معماری باید به گونه ای باشند که کودکان خود را در بطن جامعه و عضوی از جامعه محسوب کنند و احساس طردشدگی از جامعه نکنند و به نوعی احساس متفاوت بودن از دیگر افراد در کودک کمرنگ شود. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی و داده ها و اطلاعات پژوهش به شیوه ی کتابخانه ای و اسنادی گردآوری شده است. در این پژوهش می کوشیم که با درنظر داشتن دیدگاه ها ونظریات روان شناسان وجامعه شناسان در مورد بزهکاری نوجوان وشناسایی عوامل تاثیر گذار آنها ، به تطبیق این نظریات با مقوله محیطی کالبدی (معماری)در راستای بدست آمدن مکان و محیط بهینه در زمینه بازپروریو کاهش این دغدغه اجتماعی بپردازیم . ماحصل این پژوهش میتواند راهکارها ومکانیزم های درمانی مناسبی از نظر طراحی محیط و فضاهای بهینه جهت تقویت بعد اصلاح پذیری فرد بزهکاردر مراکز اصلاح و تربیت پیشنهاد دهد

بزهکاری کودکان و نوجوانان ، روانشناسی محیط ، بازتوانی کودکان بزهکار، مراکز اصلاح و تربیت