علی نوروزی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه
احمد بایبوردی - عضو هیئت علمی گروه تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجانشرقی، AREEO ، تبریز، ایران
جواد عبداللهی قره کند - عضو هیات علمی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان مراغه، استان آذربایجانشرقی
مهدی رحمتی - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه

فرسایش خاک یکی از مهمترین فرآیندهایی است که منجر به تخریب خاک می شود . فرسایش آبی و بادی، حرکت توده ای و خاک ورزی بهعنوان مهمترین فرآیندهای فرسایش خاک در نظر گرفته شدهاند و از این رو مطالعات بیشتری هم بر روی این فرآیندها صورت گرفته است. با اینوجود، در اوایل هزاره سوم، توجه ها به پدیده هدر رفت خاک در اثر برداشت محصولات ریشه ای (SLCH) جلب شد که علیرغم تاثیر قابل توجه آندر فرسوده شدن خاک نادیده گرفته شده است. تحقیق حاضر در دشت های جنوبی استان آذربایجان غربی در شش مزرعه چغندر قند در قالبطرح آزمایشات آشیانه ای به منظور مقایسه اثرات برداشت مکانیزه و نیمه مکانیزه در میزان SLCH انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد کهمیزان هدر رفت خاک در برداشت نیمه مکانیزه تفاوت معنی داری با برداشت مکانیزه داشت به طوری که برداشت نیمه مکانیزه موجب هدر رفتخاک تا حدود 3 برابر برداشت مکانیزه شد (88 / 1 در مقابل 65 / 0 تن بر هکتار به ازای هر برداشت). همچنین نتایج نشان داد که جرم مخصوصظاهری و محتوای آب خاک اندازه گیری شده در فصل برداشت تاثیر معنیداری بر میزان هدر رفت خاک در اثر برداشت محصول ریشه ای نداشت.بنابراین مطابق نتایج این تحقیق توصیه می شود با به کارگیری برداشت مکانیزه محصول چغندرقند موجبات هدر رفت خاک در سطح مزارعکاهش یابد.

محصولات ریشه ای، مدیریت پایدار ، هدررفت عناصر غذایی