بهناز آتش پز - دانشجوی دکتری گروه علوم خاک دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
سالار رضاپور - دانشیار گروه علوم خاک دانشگاه ارومیه

تجمع عناصر سنگین در خاک های کشاورزی تحت آبیاری با فاضلاب ممکن است باعث انتقال آنها به زنجیره غذایی و تهدید سلامتانسان شود. در این تحقیق تجمع پتانسیل ریسک سلامت کادمیوم در سیستم خاک گیاه گندم اراضی تحت آبیاری با فاضلاب و شاهد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که آبیاری با فاضلاب هر دو شکل قابل استفاده و کل کادمیوم را در دامنه 2 تا 4 برابر افزایش داده است. درهمه سایت های تحت آبیاری با فاضلاب مقدار کادمیوم تقریبا دو برابر حداکثر قابل قبول آن بود. فاکتور تلغیظ زیستی (BCF) و فاکتور انتقال(CF) نشان داد که کادمیوم به طور قابل توجهی در ریشه تجمع یافته است (BCF؛ 2/2 تا 3/5). اما انتقال آن از ریشه به ساقه و دانه (CF؛ 0/5تا 0/8 و TF؛ 0/07 تا 0/061) به مقدار کمتری انجام شده است. بنابراین با توجه به این که کادمیوم بیشترین تاثیر را در ایجاد کلاسشاخص های آلودگی خاک داشته است، بایستی برای جلوگیری از تخریب سیستم خاک و گیاه این منطقه راهکارهای مدیریتی برای کاهش دامنهآلودگی این عنصر در نظر گرفته شود.

فاضلاب تصفیه شده، تجمع کادمیوم ، فاکتور غلطت زیستی، عملکرد دانه