نورایر تومانیان - استادیار پژوهش، مرکز تخقیقان کشاورزی و منابع طبیعی استان آصفهان، بخش
محمدحسین مروت - کارشناس ارشد رشته رسوب شناسی و سنگ شناسی، کارشناس شرکت ملی حفاری ایران
رضا مهاجر - دانشجوی علوم خاک دانشگاه شهرکرد

اکوسیستم های طبیعی بدلیل به تعادل رسیدن با فاکتورهای داخلی و خارجی در طول سالیان دراز، جزء پایدارترین سیستم های جهان محسوب می گردند. تعادل اکوسیستم ها با دستکاری های اخیر انسان دچار چالش های شدید شده و به مخاطره افتاده است. انسان به صورت مستقیم با تغییر کامل محیط و بصورت غیر مستقیم با تغییر نسبی شرایط، اکوسیستم های طبیعی را از پایداری دور می نماید. دخالت های انسان مثل افزایش آلاینده های مختلف به اکوسیستم زیستی منجر به واکنش های مخربی از طرف اکوسیستم برای زندگی انسان و دیگر موجودات زنده شده است. از آنجائیکه آلایندگی سیستم های طبیعی نزدیک به آستانه تحمل می باشد، کمترین افزایش از انواع آلاینده ها، اکوسیستم را از حد تحمل خارج و آن ها را مجبور به واکنش می نماید. ازجمله مسیرهای افزایش آلایندگی، افزایش کود های شیمیایی به خاک و در نهایت به اکوسیستم زیستی بشر است. از طرف دیگر افزایش عنان گسسته نفوس بشری نیاز به افزایش محصولات غذایی روزافزون داشته و وابستگی انسان به افزایش استفاده از کود های شیمیایی را هرچه بیشتر دیکته می نماید. آمار تولید و مصرف کودهای مختلف جهانی طی زمان و نیاز روزافزون آن نشان از افزایش بیش از پیش این آلاینده ها در آینده زیست بوم انسانی می باشد. نرخ افزایش تولیدات کشاورزی نصف نرخ افزایش استفاده از کودهای شمیایی در این بخش در سنوات گذشته کشور ما ایران است که نشان دهنده عدم متوازن بودن آن می باشد، لذا مدیریت موضوع در حد کلان آن در آینده یکی از چالش های بزرگ ما خواهد بود. در این مقاله بحث تولید و تجارت جهانی انواع کودها، منابع معدنی که در تولید آن ها استفاده می شود و میزان آلایندگی هرکدام مورد بحث خواهد بود. از طرف دیگر صور مختلف مسئله زائی فلزات در خاک و کودهای مختلف مورد مداقه و میزان مجاز آلایندگی و استانداردهای لازم عناصر برای حضور در خاک و تولید کودهای مختلف و بیماری های ناشی از هر کدام برای دام و انسان مورد ارزیابی قرار می گیرد. در نهایت روش های مدیریت کلی برای کاهش آلایندگی و کاهش بیمارزائی کودها مورد بحث قرار می گیرد.

کود شیمیایی، فلزات سنگین، آلودگی محیط، بیماری های ناشی از کودها