مهدی حاجیلو - دانشجوی کارشناسی ارشد اگرواکولوژی دانشگاه صنعتی شاهرود
حمید سلیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد اگرواکولوژی دانشگاه صنعتی شاهرود
حمیدرضا اصغری - عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شاهرود
کاظم خاوازی - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب

مسئله استفاده ب یرویه و نادرست از سموم و کودهای شیمیایی بسیار جدی و از چند جنبه قابل بررسی است. از مه مترین آن آسیب زیس تمحیطی و بهداشتی است. جنبه دیگر نیز بعد اقتصادی آن است. بقایا و آثار ترکیبات کود شیمیایی در محیط آب و خاک موجب برهم خوردن تعادل اکوسیستم ها م یشود. این معایب کودهای شیمیایی و هزینه بالای تولید آنها باعث شد که تولید کودهای زیستی مورد توجه جدی قرار گیرد. در نظام های کشاورزی پایدار کاربرد کودهای زیستی از اهمیت ویژه ای در افزایش باروری و حفظ حاصلخیزی پایدار خاک برخوردار است. امروزه استفاده از ظرفیت های طبیعی ارگانیسم های مفید خاکزی با هدف بهره گیری از توانایی و پتانسیل آنها به منظور تولید حداکثر محصول مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به سازگاری میکروارگانیسم ها با شرایط محیطی و اقلیمی زیستگاه خود، استفاده از باکتر یهای غیر بومی که از مناطقی با ویژگی های متفاوت نسبت به شرایط اقلیمی کشور بدست آمده اند، جهت تولید کود زیستی و استفاده از آنها در شرایط اقلیمی کشور، مسلماً از کارایی کافی برخوردار نخواهد بود. بنابراین استفاده از باکتری های بومی که با شرایط خاک و اقلیم کشور سازگار هستند، برای تولید کود زیستی از ارزش ویژه ای برخوردار است. کودهای زیستی در مقایسه با کودهای شیمیایی از منافع اقتصادی و زیست محیطی فراوانی برخوردار هستند. کودهای زیستی علاوه بر صرفه اقتصادی، باعث پایداری منابع خاک، حفظ توان تولید در دراز مدت و جلوگیری از آلودگی محیط زیست می گردد. از سوی دیگر، تولید محصولات غذایی با کیفیت که محصول کودهای زیستی است، نه تنها باعث رضایت خاطر مصرف کنندگان م یشود بلکه تأمین و تضمین سلامت جسمی آنان را نیز در پی دارد. امروزه اهمیت کودهای زیستی نه به خاطر تأمین نیازهای گیاه، بلکه کاربرد آنها از آن جهت که به محیط زیست آسیب نمی رساند و به بهبود کیفیت محصولات کشاورزی و در نتیجه سلامت مصرف کنندگان کمک می کند، از توجه ویژه ای برخوردار است. در این رابطه م یتوان انواع باکتری های را نام برد که از طریق بهبود رشد گیاه سبب افزایش عملکرد گیاهان زراعی می شوند. این باکتر یها از (PGPR) محرک رشد گیاه طریق یک یا چند مکانیزم موجب افزایش رشد گیاهان م یشوند. سازوکارهای فعالیت باکتری های محرک رشد جهت تحریک رشد گیاهان م یتواند به صورت مستقیم مانند افزایش فراهمی زیستی عناصر غذایی و یا غی مر مان سنتقدی کنترل زیستی عوامل بیمارگر گیاهی انجام گیرد. در این مقاله سعی بر آن است که به ارزیابی مزیت ها، محدودیت ها و موارد استفاده از این کودهای زیستی پرداخته شود، همچنین با نگاهی به کودهای زیستیPGPR و جایگاه آنها در ایران، با یادآوری مزایای استفاده از این گونه کودها، برنقش مؤثر آنها در حفظ محیط زیست و سلامت آنسان ها تأکید نماید

باکتر یهای محرک رشد، کود زیستی، کشاورزی پایدار، عملکرد