تحلیل و ارزیابی آسیب پذیری ناشی از سیلاب شهری با استفاده از نرم افزار ArcGIS (نمونه موردی: شهر بهشهر)

فجایع طبیعی و مرتبط با اقلیم از مهمترین رخدادهایی هستند که همراه با خسارات گسترده مالی و جانی هستند؛ به طوری که بیش از 90 درصد فجایع جهان در بازه زمانی 1373 تا 1393 را حوادث مرتبط با اقلیم تشکیل داده است. در این بازه زمانی، حوادث سیلابی در حدود نیمی از فجایع مرتبط با اقلیم را هستند و بر زندگی 2,3 میلیارد نفر سایه افکنده اند که 95 درصد آنان ساکن قاره آسیا هستند. خسارات جانی و مالی سیلابها در ایران نیز گسترده است و لازم است تا برای کاهش خسارات این نوع فجایع، اقدامات موثری انجام شود. در ایران نهادهای مختلفی در مدیریت بحران دخیل هستند. پژوهش های ارزیابی آسیب پذیری میتوانند پیش از وقوع بحران، اطلاعات مفیدی را در اختیار نهادهای دخیل در کنترل بحران قرار دهند. بدین ترتیب هدف این پژوهش ارزیابی آسیب های ناشی از سیلابهای شهری در یکی از نواحی پربارش ایران (شهر بهشهر) است. بدین منظور معیارهای پرتکرار موثر بر آسیب پذیری در پژوهش های مختلف بررسی و به روش تحلیلی سلسله مراتبی (AHP) وزن دهی شدند. برای وزن دهی به معیارها به روش دلفی با طراحی پرسشنامه از متخصصان نظرسنجی شد و با استفاده از نرم افزار Expert Choice وزن نهایی معیارها محاسبه شدند. در آخر، تحلیل های فضایی با استفاده از نرمافزار ArcGIS انجام شدند. بر اساس نتایج این پژوهش نواحی جنوبی و مرکزی بیشترین آسیب پذیری در برابر سیلاب دارند که ناشی از شیب، کاربری اراضی و بافت فرسوده است.

کلیدواژه ها:

سیلاب ، آسیب پذیری ، فرایند تحلیل سلسله مراتبی ، شهر بهشهر ، ArcGIS