ارزیابی تحمل به سرمای گیاه خاکشیر (L. Descurainia Sophia) تحت شرایط کنترل شده

به منظور بررسی تحمل به یخ زدگی خاکشیر، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1387 در دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل اکوتیپ خاکشیر (در پنج سطح شامل اقلید، سبزوار، همدان، تربت جام و نیشابور) و دمای یخ زدگی (در 10 سطح شامل صفر تا 18- با فواصل دو درجه سانتی گراد) بود. گیاهان خاکشیر در پاییز کشت و تا مرحله پنج تا هفت برگی در آب و هوای طبیعی رشد داده شدند. سپس برای اعمال دماهای یخ زدگی به یک فریزر ترموگرادیان منتقل شدند. سه هفته بعداز اعمال تنش، درصد بقاء، دمای پنجاه درصد کشندگی بر اساس درصد بقاء (LT50su)، تعداد برگ، دمای کاهنده 50 درصد تعداد برگ (RNLT50)، تعداد گره، دمای کاهنده 50 درصد تعداد گره (RNNT50)، وزن خشک و دمای کاهنده 50 درصد وزن خشک (RDMT50) آن ها بررسی شد. نتایج نشان داد اکوتیپ همدان بیشترین درصد بقاء و اکوتیپ نیشابور کمترین درصد بقاء را دارند. در اکوتیپ های اقلید و نیشابور کاهش معنی دار درصد بقاء از دماهای بالاتری (10- درجه سانتی گراد) نسبت به اکوتیپ های همدان، سبزوار و تربت جام (12- درجه سانتی گراد) شروع شد. در دمای 12- درجه سانتی گراد، اکوتیپ های نیشابور و تربت جام کمترین تعداد برگ واکوتیپ های همدان و اقلید به ترتیب بیشترین و کمترین وزن خشک زیست توده را بعد از دوره بازیافت دارا بودند. همچنین در دمای 12- درجه سانتی گراد، تعداد گره در اکوتیپ همدان تقریبا 30 درصد نسبت به شاهد کاهش یافت، درحالی که این کاهش در اکوتیپ های اقلید و نیشابور بسیار بیشتر بود. در این آزمایش LT50su بین 10.2- تا 12.1- درجه سانتی گراد متغیر بود. رتبه بندی اکوتیپ های خاکشیر بر اساس شاخص های LT50su، RNLT50، RNNT50 و RDMT50 نشان داد که اکوتیپ های نیشابور و همدان به ترتیب حساس ترین و متحمل ترین اکوتیپ های خاکشیر نسبت به تنش یخ زدگی بودند

کلیدواژه ها:

اکوتیپ ، درصد بقاء ، دمای پنجاه درصد کشندگی ، وزن خشک ، یخ زدگی