بررسی برخی صفات مورفولوژیک، بیوشیمیایی و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان در شلغم های بومی ایران در شرایط تنش شوری ناشی از کلرید سدیم

شوری یکی از مهم ترین تنش­های محیطی است که از راه های مختلف بر عملکرد و بهره وری سیستم­های گیاهی در سطوح مختلف رشدی اثر می­گذارد. شلغم با نام علمی (subsp. rapiferaBrassica rapa L.) به عنوان منبع غذایی سلامتی بخش قوی، حاوی انواع آنتی اکسیدان­ها بوده و ایران یکی از مراکز اصلی تنوع آن است. توده­ های بومی دارای مجموعه ای از صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و فنولوژیک هستند که موجب افزایش بازده استفاده از آب موجود در خاک در محیط های شور و خشک می شوند. مطالعه حاضر با هدف بررسی واکنش توده­ های بومی شلغم ایران به تنش شوری ناشی از کلرید سدیم ازنظر صفات مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، برای درک بهتر سازوکارهای مقاومت به شوری و دستیابی به منابع ژنتیکی مطلوب انجام گرفت. توده­ های شلغم شامل اردکان، شیراز و کرمانشاه، در چهار سطح شوری صفر، 60، 120 و 180 میلی ­مولار کلرید سدیم به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در محیط کنترل شده، با سه تکرار موردبررسی قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان داد که صفات مورفولوژیک، شامل زیست توده اندام هوایی و ریشه تحت تاثیر تنش­ شوری قرار گرفتند، ولی تنش­های شدید شوری (120 و 180 میلی­­مولار)، تاثیر معنی­ داری بر صفات فوق نداشتند. در این بررسی، با افزایش شوری میزان پرولین و مالون­ دی­ آلدئید در تمام توده­ ها افزایش و مقدار فنول کل کاهش یافت. توده­ حساس کرمانشاه دارای بیشترین مقدار پرولین و مالون ­دی­ آلدئید بود. فعالیت آنزیم های سوپر اکسید دیسموتاز و کاتالاز، تحت تاثیر تنش شوری، افزایش یافتند و این افزایش در توده­ حساس به شوری کرمانشاه بیشتر از سایر توده­ های شلغم بود. بین میزان فعالیت آنزیم های سوپر اکسید دیسموتاز و کاتالاز با مالون دی آلدئید برگ رابطه منفی (**0.88-، **0.91-) وجود داشت. احتمالا در توده کرمانشاه تولید بیشتر آنزیم های آنتی اکسیدان سبب مقاومت و اجتناب از تنش شوری در این توده شده است.

کلیدواژه ها:

شوری ، پرولین ، مورفولوژی ، فیزیولوژی ، <i> Brassica rapa</i>