علی جلالوند - دکترای زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان ، ایران
بابک عندلیبی - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان ، ایران
افشین توکلی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، ایران
پرویز مرادی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، ایران

به ­منظور بررسی اثرات سالیسیلیک اسید و سایکوسل بر تبادلات گازی گیاه دارویی بادرشبویه در شرایط تنش کم ­آبی پژوهشی در بهار سال­های 1393 و 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان به اجرا درآمد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات با دو عامل سطوح رطوبتی و تنظیم کننده های رشد در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. عامل اصلی سطوح رطوبتی در دو سطح بدون تنش ( آبیاری کامل تا انتهای دوره رشد)، تنش کم ­آبی ( آبیاری کامل تا قبل از شروع گلدهی و قطع آبیاری قبل از شروع گلدهی تا انتهای دوره رشد) اجرا شد. عامل فرعی سطوح مختلف سالیسیلیک اسید (800 و 1600 میکرومولار)، سایکوسل (600 و 1200 میکرومولار) و شاهد (محلول پاشی با آب مقطر) که قبل از گلدهی به­ صورت یک بار محلول پاشی اعمال شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل مرحله نمونه برداری در سال در رطوبت در هورمون برای صفات غلظت CO2 زیر روزنه­ ای، تعرق، هدایت روزنه ­ای و کارایی مصرف آب فتوسنتزی در سطح احتمال یک درصد کاملا معنی دار گردید. غلظت CO2 زیر روزنه ­ای در مراحل شروع گلدهی، گلدهی کامل و انتهای گلدهی روندی افزایشی دارد اما میزان تعرق، هدایت روزنه­ای، فتوسنتز و کارایی مصرف آب فتوسنتزی روندی کاهشی دارند. تیمار سایکوسل ( 600 میکرومولار) در مرحله انتهای گلدهی موجب افزایش غلظت CO2 زیر روزنه ­ای نسبت به سایر تیمارها شد. تیمار سالیسیلیک اسید (800 میکرومولار) موجب افزایش تعرق، هدایت روزنه­ ای و فتوسنتز نسبت به سایر تیمارها می­شود. نتایج نشان داد که تیمار سالیسیلیک اسید می­تواند از طریق کاهش آنزیم کلروفیلاز موجب افزایش کلروفیل شده و سرعت فتوسنتز را افزایش دهد و از طریق افزایش هدایت روزنه­ ای موجب افزایش تعرق شده و اثرات منفی ناشی از تنش خشکی را تعدیل می­کند.

بادرشبی, تنش کم آبی, فتوسنتز, کارایی مصرف آب فتوسنتزی