شناسایی ژنوتیپ های متحمل به خشکی گیاه سویا با استفاده از تجزیه به مولفه های اصلی و تجزیه کلاستر

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه تنش های محیطی در علوم زراعی، دوره: 13، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_ESCS-13-1_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 397
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علیرضا رهی

دانشجوی دکتری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

حمید نجفی زرینی

دانشیار گروه بیوتکنولوژی و به نژادی گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی ساری

غلامعلی رنجبر

دانشیار گروه اصلاح نباتات. دانشکده علوم زراعی. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

مهدی قاجار سپانلو

دانشیار گروه علوم خاک دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

به منظور شناسایی ژنوتیپ های متحمل به خشکی گیاه سویا آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در دماوند انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل 50 ژنوتیپ سویا و دو سطح آبیاری نرمال و قطع آبیاری در زمان غلاف دهی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که واکنش ژنوتیپ های سویا به شرایط تنش خشکی و بدون تنش متفاوت بود. ژنوتیپ های 2، 14، 21، 38 و 49درهر دو شرایط تنش خشکی و بدون تنش و ژنوتیپ های 25 و 14 فقط در شرایط تنش عملکرد بالایی را نشان دادند. برای تعیین مناسب ترین شاخص ها از همبستگی شاخص های تحمل به خشکی با عملکرد دانه ها در شرایط تنش و بدون تنش استفاده شد و بر این اساس از 17 شاخص 10 شاخص قابل اعتماد معین شد و ژنوتیپ های برتر این شاخص ها نیز مشخص گردید. ژنوتیپ برتر برای میانگین تولید شاخص بهره وری ، میانگین هندسی، میانگین هارمونیک و شاخص تحمل خشکی ژنوتیپ شماره 14بود و ژنوتیپ های 14 و 25 برای شاخص عملکرد، ژنوتیپ های25 و34 برای شاخص پایداری عملکرد، ژنوتیپ 25 برای شاخص مقاومت به خشکی و شاخص تولید غیر تنشی تنش و ژنوتیپ های 14 و 49 برای شاخص تحمل غیر زیستی و شاخص تحمل تنش تعدیل شده برتر بودند. کلیه شاخص های تحمل به خشکی در تجزیه به مولفه های اصلی وارد شدند و نتایج نشان داد که مولفه های اول و دوم در مجموع 99/97% واریانس کل را تبیین کردند. شاخص هایی که بالاتر بودن مقادیر آن ها نشانه متحمل بودن گیاه به خشکی می باشد، در مولفه اول و شاخص هایی که بیشتر بودن آن ها مبین حساسیت گیاه به خشکی می باشد در مولفه دوم قرار گرفتند. تجزیه کلاستر ژنوتیپ ها را به 8 گروه تقسیم نمود و ژنوتیپ های2، 14، 21، 23، 42 و 49 در یک گروه قرار داد این ژنوتیپ ها بر اساس میانگین در هر دو محیط عملکرد خوبی دارند.

کلیدواژه ها

آبیاری, تجزیه همبستگی, تنش غیر زیستی, عملکرد

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.