شیوا ندائی - گروه شیلات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
سهیل ایگدری - گروه شیلات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

تکامل جمعیت های ناهمبوم می تواند توام با ایجاد سازگاری آنها به شرایط زیستگاهی بوده و اینامر ممکن است سبب به وجود آمدن اختلافات ریخت شناختی و ژنتیکی بین جمعیت ها شود.این تحقیق با هدف مقایسه شکل بدن جمعیت های گونه Aphanius dispar در دو حوضه مکران و هرمز با استفاده از روش ریخت سنجی هندسی به اجرا درآمد. برای این منظور تعداد 240 قطعه ماهی از سه جمعیت رودخانه سرباز، رودخانه مهران و رودخانه شور با استفاده از الکتروشوکر صیدشد. از نیمرخ چپ تمامی نمونه ها با استفاده از دوربین دیجیتال عکس برداری گردید و بر رویتصاویر دوبعدی حاصله، تعداد 17 نقطه لندمارک تعیین و با استفاده از نرمافزار TpsDig2 قرار داده شد. به دلیل وجود دو شکلی جنسی، ابتدا با استفاده از آنالیز پروکراست عملیات حذف اندازه بر روی هر جنس به صورت جداگانه انجام شد. سپس داده های هر جنس به صورت جداگانه پس از آنالیز پروکراست، با استفاده از روشهای تجزیهوتحلیل چندمتغیره CVA, PCA و MANOVA مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که جمعیتهای موردمطالعه از نظر شکل بدن متمایز هستند ولی در تجزیه وتحلیل های جداگانه جنس های نر و ماده، تفاوت معنی داری درشکل بدن جمعیت های رودخانه های شور و مهران مشاهده نشد. در بررسی تمایز جنسی،ویژگی های ریختی نواحی سر و تنه بین جنس های اینگونه متمایز بودند. بعلاوه تفاوت شکل بدناین سه جمعیت میتواند نشان دهنده جدایی ریختی وابسته به زیستگاه و ارتباط فاصله جغرافیاییو تمایز ریختی شکل بدن جمعیت های موردمطالعه باشد.

ریخت سنجی هندسی، رودخانه سرباز، رودخانه مهران، رودخانه شور