ابراهیم تقوی مقدم - دانشجوی کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی دانشگاه تربیت معلم تهران
عاطفه عرفانی رحمت نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی دانشگاه تربیت معلم سبزوار
صادق زمانی - کارشناس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان سبزوار

رودخانه ها از دیر باز اهمیت بسزایی در عمران وآبادانی مناطق داشته ا ند ودراکثر موارد خود مبنای شکل گیری تمدن های کهن بوده اند .امروزه نیز حیات بسیاری از سکونت گاهها به این منابع آبی وابسته است به نحوی که آلودگی فیزیکو شیمیایی وبیولوژیکی این منابع می تواند عواقب جبران ناپذیری بر محیط زیست منطقه واجتماعات انسانی وارد سازد.رودخانه کال شورسبزوار قسمتی از رودخانه بزرگ کال شور است که بخش عظیمی از شمال شرق کشور را زهکش کرده ودر نهایت به دشت کویر می ریزد.این رودخانه دارای رژیم سیلابی است ودرتابستان خشک ودر بهار وزمستان دارای دبی مختصری است. تصفیه خانه فاضلاب شهری سبزوار در سال 1384با ظرفیت خروجی 140 لیتر درثانیه تأسیس شد وخروجی تصفیه خانه به کال شور متصل شد وپس از طی مسافت 3کیلومتری وارد مزارع روستای حارث آباد ودولت آبادمی شود تا در ماههای کم آبی به مصرف کشاورزی برسد.در این پژوهش اکوسیستم رودخانه کال شوراز جمله فون گیاهی وجانوری موردبررسی قرار گرفت .همچنین بر اساس آزمایشات سازمان آب وفاضلاب عملکرد تصفیه خانه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. در ادامه با بررسی دفع فاضلاب درشهر سبزوار کیفیت پسآب ورودی به کال شور با استفاده از روش آزمایشگاهی در سه ایستگاه از رودخانه موردآزمایش قرارگرفت وپارامتر های PH -COD -BOD -TDS -TSS - Total coliform پسآب مورد آزمایش قرار گرفت ومشخص شد گه در 85% پارامتر ها تصفیه خانه مطابق با استاندارد های سازمان محیط زیست ایران عمل نموده وفقط در میزان COD و کلی فرم گوارشی نیازمند اصلاح است که با بهره برداری از فازهای بعدی تصفیه خانه این نقیصه رفع میگردد.همچنین تاثیر پسآب بر رودخانه در 3 ایستگاه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت وبا توجه به عملکرد خوب تصفیه خانه ،ورود پسآب بر کال شور تاثیر منفی حادی در بر نداشته وهمچنین میتوان از پساب در تغذیه مصنوعی ،کشاورزی و تولید محصولاتی نظیر پنبه ،پسته ،آفتابگردان و...استفاده نمود .

کال شور ،تصفیه خانه فاضلاب، پسآب، سبزوار