کیوان خاکسار - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم

سازند قم سازندی دریایی است که نتیجه آخرین پیشروی دریا در ایران مرکزی می باشد، پیشروی دریا از سمت جنوب خاوری و بر روی رسوبات قاره ای سازند قرمز زیرین آغاز شد]2[. دریای الیگو- میوسن قسمت قابل توجهی از ایران مرکزی را از جنوب خاوری به سمت شمال باختری در بر گرفته بود، این سازند در منطقه تیپ (اطراف شهر قم) دارای ضخامتی معادل 900 تا 1200 متر است و از 9 بخش (a-b-c1-c2-c3-c4-d-e-f) و 3 سیکل رسوبی تشکیل شده است، در محیط رسوبی سازند قم انواع و اقسام موجودات دریایی اعم از روزنه داران، خارپوستان، نرم تان و غیره زندگی می کردند، در نهایت در پایان میوسن زیرین دریا برای همیشه این منطقه را ترک و جای خود را به یک محیط قاره ای داد که تا به امروز همچنان پایدار است و رسوبات سازند قرمز فوقانی نیز متعلق به این محیط می باشند.در این پژوهش و با در نظر گرفتن خلاء اطلاعاتی مربوط به برخی از انواع باقی ماند های فسیلی، با مطالعه دوکفه ای (Kuphus) که بیشترین فراوانی آن در رسوبات قسمت فوقانی بخش F سازند در منطقه تاقدیس نواب (21 کیلومتری کاشان بسمت نطنز) قابل یررسی می باشد، به مطالعه سیستماتیک و تفسیر تافونومیک آن پرداخته می شود، لازم به یادآوری می باشد که این دوکفه ای لوله ای شکل است و در برخی منابع به اشتباه بعنوان کرم و یا حتی بعنوان کرینوئید رده بندی شده است، در حالیکه همانطور که ذکر شد در این مقاله به رده بندی و بررسی آنها و مشخصات کلی آنها پرداخته خواهد شد.

سازند قم، بخش f، دوکفه ای، سیستماتیک، تافونومی