شهرام بهرامی - استادیار گروه جغرافیای طبیعی- دانشکده جغرافیا و علوم محیطی- دانشگاه تر
ابوالقاسم امیراحمدی - استادیار گروه جغرافیای طبیعی
کاظم بهرامی - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی مهندسی

هدف تحقیق حاضر بررسی نقش عوامل ژئومورفولوژیکی و تکتونیکی در تغذیه آبهای زیرزمینی و همچنین محل برونزد چشمه های حوضه آبخیز قلعه شاهین در استان کرمانشاه می باشد. جهت دستیابی به هدف فوق، ابتدا ساختارهای تکتونیکی و سیستم چین خوردگی منطقه از نقشه های زمین‌شناسی و تصاویر ماهواره ای کویک برد به همراه مطالعات میدانی استخراج گردید. سپس، مقاطع زمین شناسی و فرود های محوری طاقدیسها و ناودیسها از نقشه زمین شناسی استخراج گردید. به کمک تصاویر ماهواره ای و مطالعات میدانی، جهت غالب درزه ها مشخص گردید. بمنظور تعیین نقش تکتونیک بر موقعیت چشمه ها، محل دقیق چشمه ها طی مطالعات میدانی توسط دستگاه GPS ثبت شد. بررسی این تحقیق نشان می دهد که سیستم چین خوردگی منطقه مورد مطالعه از نوع موازی با مکانیسم های سطح –خنثی و لغزش –خمش است. عملکرد مکانیسم اول باعث ایجاد کشش و توسعه کمب پاطاق در خارج از حوضه مطالعاتی شده است که این موضوع باعث هدایت آبهای زیر زمینی بخشی از حوضه پاطاق به سمت حوضه مورد مطالعه شده است. عملکرد مکانیسم چین خوردگی لغزش –خمش نیز باعث ایجاد گسلهای معکوس عمود بر شیب توپوگرافی شده است که به نوبه خود باعث نفوذ بیشتر آبهای سطحی و تغذیه آبهای زیر زمینی می شود. اشکال ژئومورفولوژی متأثر از تکتونیک مانند درزه ها که غالبا دارای روند شمالغرب-جنوب شرق(عمود بر شیب توپوگرافی) هستند و همچنین فرود محوری طاقدیس نواکوه به سمت حوضه قلعه شاهین باعث تقویت آبهای زیر زمینی حوضه مطالعاتی شده است. بررسی موقعیت چشمه ها و گسلهای حوضه قلعه شاهین نشان می دهد که بیشتر چشمه ها، پیرامون گسلهایی که عمود بر روند طاقدیسها هستند، برونزد یافته اند.

ژئومورفولوژی، تکتونیک، قلعه شاهین، آبهای زیر زمینی، چشمه