واکاوی روند تغییرات دما و بارش ایستگاه همدید بجنورد به روش آماری من کندال

تغییر اقلیم به دلیل ابعاد علمی و کاربردی (اثرات محیطی، اقتصادی و اجتماعی) از اهمیت فزاینده برخوردار است؛ زیرا سیستمهای انسانی وابسته به عناصر اقلیمی مانند کشاورزی، صنایع و امثال آن بر مبنای ثبات و پایداری اقلیم، طراحی شده است و عمل می نمایند. به طور کلی دما و بارش و تغییرات آن در سطح، نمودی از تغییرات اقلیمی است که تقریبا تمامی نظریه های تغییر اقلیم به نوعی از آن یاد می کنند. با بررسی روند تغییرات دما و بارش میتوان تغییرات اقلیمی را ردیابی نمود. از بررسی و شناخت این نوسان ها کمک زیادی به برنامه ریزی های کلان، به خصوص مدیریت آب میکند. هدف از این پژوهش، بررسی تغییرات دما و بارش ایستگاه هواشناسی سینوپتیک بجنورد و مطالعه انحراف احتمالی آن از حالت نرمال می باشد. برای تجزیه و تحلیل و محاسبات از نرم افزارهای Spss و Minitab استفاده شد. بدین منظور ابتدا سری زمانی داده های دمای میانگین، ماکزیمم، مینیمم، اختلاف دمای حداقل و حداکثر، بارش سالانه و فصلی طی دوره آماری (1977-2014) جمعآوری و تنظیم گردید. نتایج حاصل از تحلیل داده ها، نشان میدهد که با توجه به آماره آزمون نیکویی برازش، آماره t من کندال و مولفه u آزمون آماری-گرافیکی من کندال فرض تصادفی بودن داده ها، به شدت رد شد و روند افزایش معنیداری بویژه بر متغیرهای مربوط به دما، حاکم است. و همچنین از روش تخمینی خط شیب سن، میزان شیب خط روند، آزمون شد. بر اساس بررسی نمودار گرافیکی، دما و بارش در طی آماری 38 سال اخیر، تغییراتی در عنصر دما اتفاق افتاده است. بیشتر این تغییرات از نوسانات کوتاه مدت اقلیمی و روند میباشد که در سریهای مربوط به دمای حداقل دوره گرم، دمای مینیمم و ماکزیمم سالانه، عمدتا در اوایل دهه 1981 و 2011 بیشتر مشهود است. تغییرات از نوع روند افزایشی و در جهت مثبت بوده است. اما تغییرات سری های مربوط به بارش، مستقل از سایر سریهای زمانی عمل کرده و نوسانات پی در پی داشته است. بیشترین تغییرات ناگهانی در سریهای مربوط به بارش سالانه و فصلی میباشد. البته، در سری زمانی بارش تابستان نیز دو جهش با حاکمیت روند منفی، سال 1988و 2012 اتفاق افتاده است. که به عبارتی روند کاهشی معنیدار را نشان میدهد.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، تحلیل روند ، آزمون ناپارامتری ، بجنورد.