سید حسن ملائکه - استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، شهرضا، اصفهان، ایران
محمدرضا توانگر - دانشجوی دکترای علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا، شهرضا، اصفهان، ایران.

در پژوهش حاضر ضمن بررسی نظریه های مختلف بوروکراسی و تبیین نقاط مثبت و منفی آن به این مساله پرداخته شده است که با توجه به سوابق بوروکراسی در تاریخ معاصر ایران و وقوع انقلاب اسلامی کدام نوع از آن تناسب بیشتری با الگوی ارزشی و فرهنگی برآمده از انقلاب و نیز پیشرفت و توسعه کشور دارد. در این راستا، نظریه دیوان سالاری تکامل یافته پیشنهادی در این پژوهش تلاش کرده است نقش مهمی در کمک به اقتصاد سیاسی، پیشرفت و توسعه متناسب با الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت داشته باشد. همچنین در چارچوب تلفیقی از نظریه های توسعه، وابستگی و دیوان سالاری و ارتباط دیدگاه های سیاسی، اقتصادی و مدیریت، سعی گردید پیچیدگی های تاثیرات متقابل نظام بوروکراسی و پیشرفت تبیین شود. یافته های پژوهش نشان داد که برداشت های منفی و عدم کارایی، بسیاری از باورهای منفی دیوان سالاری را درونی کرده است. لذا، باید با تغییر و حرکت عملی به سوی پیشرفت و توسعه، ساختار ذهنی مثبت بوروکراسی را جایگزین و نهادینه کرد تا دیوان سالاری موردنظر در خدمت جامعه و پیشرفت کشور قرار گیرد، نه اینکه جامعه در خدمت پیشرفت و توسعه ی دیوان سالاران باشد. با کمک بوروکراسی موثر و کارآمد و توجه به ابعاد اخلاقی و معنوی انسان می توان به ساختن نظام دیوان سالاری مطلوب دست یافت.

دیوان سالاری, بوروکراسی, اقتصاد سیاسی, توسعه و پیشرفت