ابراهیم زارعی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی - بازاریابی
نیکزاد منطقی - عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز

امروزه، تجارت خارجی یکی از عوامل مهم و موثر در توسعه اقتصادی بوده و به نوعی موتور محرکه اقتصاد کشورها محسوب می­شود. یکی از ابعاد مهم تجارت خارجی، واردات کالا است که در کشورها نیز سهم بالایی در سبد تجاری و نیز نقش مهمی در تحقق درآمدهای مالیاتی، رونق تولید و صنعت و کسب و کار دارد. از طرفی یکی از آسیب­های جدی این حوزه، واردات غیررسمی یا ورود کالای قاچاق به کشور است که سهم بالایی نیز نسبت به کل واردات قانونی دارد. از این رو پژوهش حاضر به دنبال بررسی تاثیر تسهیل واردات رسمی کالا بر پیشگیری از ورود کالای قاچاق (واردات غیررسمی) مبتنی بر مولفه­های شاخص تجارت فرامرزی (میزان هزینه، تعداد اسناد و زمان واردات کالا) مدل بانک جهانی بوده است. این پژوهش، تحقیقی کاربردی است که به روش توصیفی همبستگی انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل مدیران و کارشناسان ارشد ذی ربط ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز ریاست جمهوری و برخی دستگاه‎های موثر وعضو آن نظیر اتاق بازرگانی ایران، سازمان توسعه تجارت،گمرک جمهوری اسلامی ایران،وزارت امور اقتصادی و دارایی بوده است. حجم نمونه نیز با استفاده از فرمول کوکران، 150 نفر محاسبه شد. این نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی گزینش شدند. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد استفاده شده است که روایی آن با استفاده از روش دلفی، مورد تایید قرار گرفت و پایایی آن نیز با محاسبه آلفای کرونباخ، تایید شد. داده های گردآوری شده در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی، تجزیه و تحلیل شدند. جهت آزمون فرضیه ها، از روش مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزار AMOS، استفاده شد. یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل چهار فرضیه این پژوهش، حاکی از آن است که تاثیر تسهیل واردات رسمی و مولفه­های آن (زمان، هزینه و اسناد) تاثیر مثبت و معناداری بر پیشگیری از ورود کالای قاچاق به کشور دارد.  

تسهیل واردات, پیشگیری از قاچاق, شاخص تجارت فرامرزی, اسناد واردات, هزینه واردات, زمان واردات