مطالعه تطبیقی مولفه های حقوق بشر و شهروندی (قانون اساسی ج.ا. ایران و اسناد بین المللی)

امروزه در ادبیات حقوقی دولت مدرن، حقوق و امتیازات شهروندان از جایگاه رفیعی برخورداراست. برخی حقوق شهروندی را به سه دسته حقوق مدنی، سیاسی و اجتماعی تقسیم کرده اند که اهم حقوق شهروندان در برمی گیرد. از آنجایی که قانون اساسی نوعیسازوکار ابزاری برای تضمین انتظام اجتماعی، تامین تمنیات فردوحدود وحیطه اقتدار دولت است. هدف آن پاسداری از حقوق و آزادی های عمومی و فردی انسان در برابر تجاوزگری ذاتی ساختار قدرت سیاسی است. در بحث ازقانون اساسی و حقوق شهروندان، پذیرفتن یک فرض مسلم عقلایی است و آن اینکه هیچ قانون اساسی ذاتا نمی تواند نسبت به حقوق شهروندان ساکت بماند؛ بلکه بنیادی ترین بخش هر قانون اساسی، اعلام حقوق و آزادی های اساسی شهروندان است. در کشور ایران نخست در متمم قانون اساسی مشروطه حقوق و امتیازات شهروندی در نظر و مورد توجه قرار گرفت. سپس با وقوع انقلاب و پی ریزی نظام جمهوری اسلامی، در قانون اساسی به طور صریح حقوق شهروندی را مورد توجه قرار گرفت.گرچه اصطلاح شهروند و حقوق شهروندی در قانون اساسی به کارنرفته ولی درعوض، از تعبیراتی چون حقوق ملت،حقوق عمومی، حقوق عامه،حقوق فردی اجتماعی چندین بارمورداستفاده قرارگرفته است.در این مقاله، نویسندگان با روش توصیفی تحلیلی و بااستفاده ازمنابع معتبر کتابخانه ای نخست به بررسی حقوق شهروندی، پیشینه و انواع آن پرداخته اند. سپس به بررسی مولفه های حقوق شهروندی در برخی از اسناد بین المللی و قانون اساسی در زمینه های سیاسی، مدنی، اقتصادی و اجتماعی فرهنگی به صورت موردی اشاره شده است و در پایان به ارائه راهکارهایی در راستای کاربردی شدن حقوق شهروندی درایران پرداخته شده است

کلیدواژه ها:

شهروندی ، حقوق شهروندی ، حقوق بشر ، قانون اساسی.