عیسی علیزاده منامن - دانشگاه علامه طباطبایی
فرزاد دهقانی - دانشگاه علامه طباطبایی(ره)
سروش شهریاری نسب - دانشکده علوم قرآنی تهران

علما در مطالعه نظم قرآن به عنوان یک بحث اعجازین آن اتفاق نظر ندارند. متقدمان نظم را در معنای لغوی، نحوی و بلاغی دانسته اند و به صرف و نحو محدود کرده اند، اما متاخران آن را با اضافه کردن اسلوبیه و تناسب گسترش داده اند و به اتحاد کل سوره و در انتها، کل قرآن پرداخته اند. در این راستا، مخالفان و موافقان در حین بحث از اعجاز قرآن به بحث نظم پرداخته اند. اما قرآن به عنوان یک متن پیام محور که در آن زبان شناسی به نحو اعلایی به بررسی نظم در بین تک تک واژه ها و آیه ها می پردازد و در ادامه سوره و کل قرآن، دو شیوه بینافردی و کارکرد متنی مد نظر است که به ترتیب در اولی، زبان در خدمت برقراری و حفظ روابط اجتماعی قرار دارد و در دومی، کاربرد زبان برای تولید متون گفتاری یا مکتوب است. هدف پژوهش حاضر این است که با ذکر دیدگاه های مختلف درباره نظم، به شیوه درون متنی و توصیفی تحلیلی، سیر تطور مفهوم نظم را در طول تاریخ نشان دهد و مفهوم حقیقی و ملموسی از واژه نظم قرآن را اتخاذ کند.

نظم, نظریه نظم القرآن, متن پژوهی قرآن, زبان شناسی قرآن