سیدمحمد اطیابی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، ریاست پژوهشکد
محمدصالح خواجه حسینی - همکار پژوهشی پژوهشکده مهندسی و علوم پزشکی جانبازان

نیاز به ورزش و تاثیر سلامتی آن در افراد معلول بسیار بیشتر از افراد سالم احساس می شود. بی تردید ورزش، عاملی است که معلولان را به سطح جامعه می کشاند و آنان را در انجام فعالیت های مستقل میسازد. امروزه افراد معلول در سطح وسیعی در فعالیت های اجتماعی و مسابقات شرکت دارند و هویت خود را به جامعه شناسانده اند. هم اکنون 100 سال از ابداع ورزش های معلولین می گذرد. قرن 18 و 19 میلادی زمانی بود که تاثیر ورزش در سلامت معلولین کاملا شناخته شد. بعد از جنگ جهانی اول فیزیوتراپی و ورزش در مانی به اندازه ارتوپدی و جراحی اهمیت پیدا کردند و به این منظور مراکز ورزشی ویژه معلولین ایجاد شد. امروزه مشخص گردید که ورزش یکی از بهترین درمان های معلولیت است و در مراکز ورزشی ویژه معلولین ورزش یکی از درمان های موثر به حساب می آید. روزش درمانی قدم اول برای ابداع ورزش های معلولین بود که سپس به مسابقات و رقابت های ورزشی ختم شد. درسال 1960، تحت نظارت و حمایت فدراسیون جهانی گروه تحقیقی بین المللی ورزش معلولین جهت مطالعه و تحقیقات ورزش معلولین تاسیس شد و سپس در سال 1964 به افتتاح IOSD با سازمان جهانی ورزش معلولین ختم شد. مهندسی ورزش شاخه ای از علم است که هدف آن تربیت نیروی انسانی با مهارت های مهندسی بوده که به ور تخصصی در حیطه ورزش فعالیت می نماید. در این زمینه مهندسی ورزش در حیطه طراحی و مناسب سازی ورزشگاه ها، طراحی و ساخت وسایل ورزشی ویژه معلولین نقش انکارناپذیری دارد. به طور مثال در «دو و میدانی معلولین» تنها فاکتور انسانی (مثل : وضعیت روحی و فیزیولوژی ورزشکار) مطرح نیست بلکه فاکتورهایی چون طراحی کفش ورزشکار، مواد به کار رفته در کفش و پیست، سیستم های تحلیل حرکت و ابزار دقیق سنجش مطرح هستند که بدون اصول مهندسی، بهره برداری از آنها امکان پذیر نمی باشد. به امید روزی که ورزش و محیط های ورزشی معلولین با ابزار مهندسی ورزش در خدمت سلامت جامعه معلولین و جانبازان کشور در آیند.

مهندسی ورزش ، مناسب سازی محیط ورزشی ، بهینه سازی ورزش معلولین و جانبازان