نقش ها و طرح های مشترک دست بافته های بی گره سیستان

دست­ بافته­ های سیستان با نقش ها و کاربرد خاص خود به دو دسته داری و بدون دار تقسیم می شوند. دست بافته­ های داری آن گروه  از دست بافته ­ها هستند که برای تولید آن ­ها نیاز به دار مخصوص و فضایی مشخص است اما دست بافته­ های بدون دار، بدون امکانات گفته شده تولید می شوند. انواع ریسمان­ های پشمی، مویی و انواع حصیر که اغلب به وسیله زنان عشایری بافته می شود از این دسته اند. این دست بافت ه های متنوع، دارای نقوشی  مشترک هستند که در تولیدات مختلف بی گره بعضا  به کار می روند. با توجه به این موضوع در این پژوهش به بررسی تولیدات مختلف دست بافته های بی گره سیستان از لحاظ  کاربرد نقوش مشترک در آن ها پرداخته می شود. گردآوری داده­ ها به صورت میدانی و کتابخانه ­ای و روش ارائه تحقیق توصیفی-تحلیلی است. نتایج نشان می ­دهد که نقوش جلیک ، مهر و نیمک ، چپراس ، کوش ، سورمهریا نقش قرمز ، کارچک ، عجب ، گوشواره ، ماه و روچ ، هشت چم یا هشت چشم ، تاس کت ، بازوبند ، پنجه و تعویذی در دست­ بافته­ ها استفاده می ­شود. از این میان نقش مشترک همه دست ­بافته­ های بی گره با بیشترین کاربرد، نقش هشت چشم است. همچنین نقش هشت ­چشم، ماه و روچ، تاس کت و پراس بیشترین کاربرد را در انواع دست­ بافته ­ها دارد و نقش گوشواره با کمترین میزان در انواع دست ­بافته­ ها ظاهر شده است.

کلیدواژه ها:

طرح و نقش مشترک ، دست بافته های بی گره ، سیستان