علیرضا هاشمی شیری - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه شیراز

ولایت ققیه در جمهوری اسلامی ایران و سلطنت در انگلستان دو نهاد مهم و در بقایای حیات سیاسی و دو کشور مذکور محسوب می شوند. عمر سلطنت موروثی در انگلشتان به بیش از هزار سال می رسد، اما تا قبل از انقلاب اسلامی نیز نهادی مشابه ولایت فقیه در هیچ یک دوره ای حتی در قانون اساسی مشروطه پیش بینی نگردیده بود. مقایسه دو نهاد ولی فقیه و پادشاه، ممکن است در نگاه اول این موضوع را به ذهن متبادر سازد که ولی فقیه نیز نهادی مشابه پادشاهی درانگلستان است. اما ولی فقیه در مقام اجرای احکام اسلامی و رهبری کشور بایستی در کنار شایستگی اخلاقی، صلاحیت های لازم در امر کشورداری را داشته باشد و نظارت غیر مستقیم مورد بر این مقام و پاسخگو بودن وی در قبال مسئولیت ها در مقام رهبری ماهیتا این نهاد را از پادشاهی متمایز میسازد. در این مقاله با اتخاذ روش توصیفی و تحلیلی و مداقه در مسئولیت ها شرایط انتخاب انتصاب و دیگر ویژگی های دو نهاد مذکور، به این نتیجه می رسد که این دو نهاد تفاوت های بارزی با یکدگیر دارند. با مطالعه تطبیقی این دو نهاد می توان دریافت پادشاه مقامی غیر دینی، نهادی موروثی و مادام العمر بوده و در بین افراد یک خاندان از فردی به فرد دیگر منتقل می گردد. اما ولی فقیه مقامی دینی است که براساس شرایط پیش بینی شده در قانون اساسی و در فرآیندی غیر مستقیم از سوی نمایندگان مردم انتخاب و استمرار رهبری تشریفاتی بودن مقام پادشاه در انگلستان، اما این مقام هم اکنون از اختیارات قابل توجهی برخوردار بوده و سلطنت برای پادشاه و خاندانش نوعی امتیاز تلقی و در موقعیتی برتر از مردم قرار دارد و همچنین از هرگونه مسئولیت مبرا و به هیچ نهادی پاسخگو نمی باشد. بالعکس ولی فقیه از امتیازات ویژه برخوردار نبوده واز منظر دینی وظیفه ای سنگین تلقی شده و همانند سایر مردم در برابر قانون یکسان می باشد.

ولی فقیه، ولایت فقیه، پادشاه، رهبر، قانون اساسی، حکومت، سلطنت