عقل در منظومه معرفتی علامه مجلسی

  • سال انتشار: 1392
  • محل انتشار: مجله حدیث و اندیشه، دوره: 7، شماره: 14
  • کد COI اختصاصی: JR_JHT-7-14_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 295
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مرضیه امری

دانشگاه ادیان و مذاهب

چکیده

بحث درباره عقل در ادارک و گفتگو از گستره اعتبار آن در حوزه تحصیل معارف الهی و احکام آن نفیا یا اثباتا از مهمترین و مطرحترین مباحث جاری تاریخ بشر است و در برهه خاصی از تاریخ فکر اسلامی به کانونی از جذب و دفع افکار و اندیشه ها مبدل گشته است علامه مجلسی در هر سه کتاب مهم حدیثی خود یعنی بحار الانوار و مراه العقول و کتاب الاربعین، تقریبا به طور یکسان از معنا و ماهیت عقل ذیل عنوان کتاب العقل و الجهل بحث می کند و چند معنا را برای عقل می شمارد و سپس اعلام می دارد که عقلی که کتاب و سنت مدار تکلیف، ثواب و عقاب، درک و شعور، و کمال و رشد مردم قرار داده است، عقلی فطری است که باعث می شود مردم خیر و شر را از هم تمییز دهند و به سمت خیر و منافع آن گام بردارند. عقل به صراحت به دین دعوت می کند و دین را درک می نماید و آن را تصدیق می کند. از این رو همین عقل عرفی و خدادادی بشر برای تبیین و اثبات آموزه های دین کافی است و نیازی به پیچیدگی های عقل انتزاعی و فلسفی نیست. علامه نشان می دهد که عقل منتزع و مستقل و فلسفی مورد ذم و انکار روایات است و روایات تنها بر به کار انداختن عقل ساده و همگانی که قطعا به خیر بودن دین خواهد رسید و انسان را به وجود و صفات خدا خواهد رساند تاکید کرده اند

کلیدواژه ها

مجلسی, عقل, عقل فطری, عقل فلسفی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.