احمد رضایی زاده - دانشجوی دکترای گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
ولی اله محمدی - - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
حسن زینالی خانقاه - گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
عباسعلی زالی - گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

تنش گرما یکی از مهمترین تنش­های غیرزیستی است که عملکرد کلزا را تحت تاثیر قرار می­دهد.به منظور مطالعه پاسخ­های فیزیولوژیکی ارقام متحمل و حساس کلزا به تنش گرما، دو رقم متحمل (صفی5 و مهتاب) و دو رقم حساس (DH13 و زمان) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در اتاقک رشدکشت شدند و در مرحله گلدهی به مدت 72 ساعت تحت تنش گرما با دمای 35/22 (روز/ شب) قرار گرفتند. دمای برگ، محتوای نسبی آب برگ، نشت یونی، محتوای کلروفیل a و b، فلئورسانس کلروفیل (Fv/Fm) و میزان کاروتنوئید، اندازه­گیری شدند. نتایج نشان داد که در شرایط تنش، محتوای نسبی آب کاهش و دمای برگ افزایش یافت، در حالیکه دمای بالا تاثیری بر نشت یونی نداشت. فلئورسانس کلروفیل تحت تنش کاهش یافت که این کاهش در ارقام حساس بیشتر از ارقام متحمل بود. از میزان کلروفیل a و b نیز در شرایط تنش کاسته شد، اما میزان کاروتنوئید در ارقام حساس کاهش و در ارقام متحمل افزایش یافت. همبستگی بالایی بین صفات محتوای نسبی آب، دمای برگ، فلئورسانس کلروفیل و میزان کلروفیل گیاه مشاهده شد. به طور کلی یافته ها نشان داد که محتوای نسبی آب و دمای برگ، نقش بیشتری در تحمل گرما دارند که می توان از آنها در غربال ارقام متحمل استفاده نمود.

کلزا, محتوای نسبی آب, فلئورسانس کلروفیل, دمای برگ, محتوای کلروفیل