محمد حجی پور - دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، گروه جغرافیا، دانشگاه بیرجند
راضیه آرزومندان - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، گروه جغرافیا، دانشگاه بیرجند
گلسار حجی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، گروه جغرافیا، دانشگاه بیرجند

با عنایت به اینکه ایران در زمره ی کشورهای پرسابقه در زمینه برنامه ریزی و سیاستگذاری توسعه ( در بین کشورهای توسعه نیافته ) به شمار می رود و قناتها نیز اهمیت بی بدیلی در فضای اقتصادی و زیست محیطیکشور دارد، این مسئله مطرح شد که توجه به عمران و پیشرفت قنوات در کشور در محتوای سیاست های توسعه چگونه بوده است این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی است. از حیث ماهیت و روش در زمره ی تحقیقات توصیفی – تحلیلی قرار دارد. داده های اولیه از محتوای 22 سند فرادستی مرتبط با توسعه و به ویژه بخش آب کشور استخراج شده است. سپس در چارچوب تحلیل محتوای کیفی اقدام به تجزیه و تحلیل داده ها گردید. نتایج نشان داد اهمیت قنات در نظام سیاستگذاری و سیاست های توسعه کشور پیوسته و یکنواخت نبوده است. به عبارتی، هرگاه فشارهای محیط طبیعی اعم از خشک سالی ها بر جغرافیای سرزمین محدودیت ها و تنگناهایی خصوصا در زمینه ی دسترسی به منابع آب متحمل ساخته، گرایش سیاستی به سوی قنات ها پدیدار شده است. بدینسان می توان گفت در محتوای سیاست های مرتبط با قنات در کشور، نوعی امتنان و کم توجهی غیرشایسته وجود دارد. همچنین یکی از نقطه ضعف های اساسی سیاست ها این است که کمترین توجهی به امر تحقیق و توسعه برای بروزرسانی تکنیک و تکنولوژی قنات صورت نگرفته تا این تکنولوژی بومی بتواند در برآورده ساختن نیازهای کنونی و آینده کشور نیز توانمند باشد.

توسعه، سیاست، قانون، منابع آب، قنات