بررسی و اولویت بندی عوامل استرس زا در کشاورزان با استفاده از روش ترکیبی دلفی و فرآیند سلسله مراتبی فازی (FAHP)

زمینه و هدف: جوامع روستایی بخصوص کشاورزان با توجه به نوع شغل در معرض نگرانی و استرس بی شماری قرار دارند.هدف مطالعه حاضر بررسی و اولویت بندی عوامل استرس زای شغلی کشاورزان با استفاده از فرآیند دلفی و سلسله مراتبی فازی می باشد.مواد و روش ها: مطالعهی حاضر، پژوهشی کیفی و کاربردی بود که در دو فاز پژوهشی انجام گرفت. در فاز اول با استفاده ازسوابق، مراجع علمی معتبر، تکنیک دلفی فازی و نظرات خبرگان (50 نفر)، مهمترین عوامل استرس زای کشاورزان کهمیانگین دیفازی آن ها بزرگتر از میانگین کلی بود انتخاب گردیدند. سپس در فاز دوم جهت وزن دهی و اولویت بندی عواملاسترس زا از روش تحلیلی سلسله مراتبی فازی استفاده شد. تجزیه و تحلیل نهایی داده ها با استفاده از تحلیل توسعه ای چانگو نرم افزار Excel انجام شد.یافته ها: در میان 4 دسته عوامل مورد بررسی موثر در بروز استرس زا در کشاورزان به ترتیب، کاهش آب چاه ها و قنات هادر اثر خشک سالی (0/0617)، قیمت پایین محصولات کشاورزی تولید شده در روستا (0/0575)، ساختار دسترسی روستا و هزینه های حمل ونقل (0/0545)، نداشتن بیمه محصولات کشاورزی (0/0521)، نگرانی در خصوص شرایط بازار فروش محصولات کشاورزی (0/0488) عوامل استرس زا بودند. همچنین از میان 4 بعد بررسی شده، وزن عامل اقتصادی (0/298)، بیش تر از سایر ابعاد بود. در ضمن در تمامی حیطه ها سازگاری قضاوت ها مورد تایید و کمتر از 0/1 بوده است.نتیجه گیری: در میان عوامل استرس زای شغلی بررسی شده وزن عوامل محیطی و اقتصادی تاثیر بیشتری بر روی درکاسترس توسط کشاورزان داشت. اقداماتی نظیر حمایت مالی کشاورزان و خرید محصولات کشاورزی توسط دولت، احیا و اصلاحمنابع آب و خاک تا حد زیادی می تواند استرس شغلی کشاورزان را کاهش دهد.

کلیدواژه ها:

استرس شغلی ، کشاورزان ، روش های تصمیم گیری چندمعیاره