مهناز شاکریان - دانشجوی دکتری بهداشت حرفه ای، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
علیرضا چوبینه - سرپرست بهداشت حرفه ای مجتمع فولاد مبارکه
مهدی جهانگیری - دانشجوی دکتری بهداشت حرفه ای، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
مسلم علی محمدلو - دانشجوی دکتری بهداشت حرفه ای، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران

زمینه و هدف:تا زمانیکه نوع رفتار افراد (رفتار ایمن یا ناایمن) در محیط کار به صورت علمی و تخصصی شناخته نشودپیشگیری و کنترل مناسب حوادث ناشی و یا مرتبط با خطای انسانی امکان پذیر نخواهد بود. بنابراین، از دیدگاه خطای انسانی باشناخت دقیق انواع خطاها و تخلفات می توان شناخت دقیق تری از نوع رفتار ایمن یا ناایمن کارگران داشت. در اینزمینه، شکاف عمیقی در مورد تفکیک و اولویت بندی انواع خطا از منظر شناختی احساس می شود. بنابراین، این مطالعه باهدف اولویت بندی عوامل موثر در وقوع خطای انسانی بر اساس روش بهترین- بدترین در بین کارگران صنایع ایرانی انجام شد. مواد و روش ها :پژوهش حاضر یک پژوهش کیفی کاربردی است که بر اساس نظرات متحصصین و پاسخ آنها به یکپرسشنامه ی محقق ساخته به محاسبه اوزان علل شکل گیری خطای انسانی و با استفاده از روش بهترین- بدترین استفاده شد. این مطالعه در 5 مرحله از تعیین مجموعه شاخص های تصمیم گیری تا یافتن مقادیر بهینه وزنها انجام گرفت. به علاوه،نسبت سازگاری روش مطالعه نیز محاسبه گردید.یافته ها : نرخ ناسازگاری مقایسه زوجی معیارهای اصلی برابر با 032/0 شد که نرخی قابل قبول برای سازگاری میباشد. معیارتخلفات معمول با وزن 0/410 رتبه ی مربوط به اولویت اول و معیارهای اشتباهات با وزن 1640/0 و معیار نقصان توجه با وزن 152/0 به ترتیب رتبه های دوم و سوم را کسب کردند. معیار تخلفات استثنایی با وزن 046/0 رتبه آخر را در بین 6 معیارکسب نمود. نتیجه گیری: با اولویت بندی انواع خطا های انسانی، می توان رفتار ایمن و یا ناایمن افراد را به موقع و پیش از وقوع حوادث ناگوار با منشا انسانی پیش بینی نموده و رفتار کارگران را به صورت صحیح و علمی مورد قضاوت قرار داد.

روش بهترین بدترین، خطای انسانی، عوامل شناختی