ارزیابی ارگونومیک ایستگاه های کار پرستاری در بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز

زمینه و هدف: ایستگاه های کار پرستاری یکی از بخش های بسیار مهم بیمارستان است که عدم در نظر گرفتن اصولارگونومی در طراحی و ساخت آن ها می تواند تاثیر بسیار نامطلوبی بر عملکرد و سلامت کارکنان درمانی، به ویژه پرستارانداشته باشد. پژوهش حاضر با سه هدف طراحی و توسعه یک چک لیست جامع و معتبر برای ارزیابی ارگونومیک ایستگاه هایکار پرستاری، ارزیابی وضعیت ارگونومیک ایستگاه های کار پرستاری بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز وارائه طرح پیشنهادی برای طراحی ارگونومیک ایستگاه های کار پرستاری انجام شد.مواد و روش ها: با استفاده از پانل خبرگان، مصاحبه با پرستاران، پیشینه پژوهش و کتاب استاندارد برنامه ریزی و طراحیبیمارستان ایمن، چک لیست اولیه با 30 گویه ساخته شد. سپس ویژگی های روان سنجی آن بر اساس روایی صوری و محتواییو ضریب توافق بین ارزیابان و همبستگی بین نمره کل چک لیست در زمان اول ارزیابی با زمان دوم ارزیابی با فاصله چهارهفته ای، بررسی شد. چک لیست نهایی بر اساس نتایج این مرحله تهیه و در مرحله بعد با استفاده از آن، وضعیت ارگونومیکتعدادی از ایستگاه های کار پرستاری بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز ارزیابی شد. در نهایت، بر اساسحیطه ها و گویه های چک لیست و اندازه گیری ابعاد آنتروپومتریک ابعاد بدن نمونه 80 نفری از پرستاران، طرح پیشنهادیایستگاه کار پرستاری ارائه شد.یافته ها: چک لیست نهایی شامل 8 حیطه و 64 گویه بود. نسبت روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) به ترتیببرابر با 0/70 و 0/88 محاسبه شد. ضریب همبستگی درون طبقه ای (ICC) بین 6 نفر متخصص برای ارزیابی 9 ایستگاه، درزمان اول (p<0/001)؛ 0/98 و در زمان دوم (چهار هفته بعد) (p<0/001)؛ 0/97 به دست آمد. ضریب همبستگی بسیار بالاییبین کلیه حیطه های چک لیست در مرحله یکم آزمون و مرحله دوم آزمون وجود داشت و برای کل گویه هایچک لیست (p<0/001) بود. همچنین میانگین ضریب توافق کاپای گویه های چک لیست برای ارزیابی 133 ایستگاه کار پرستاری که به طور جداگانه توسط دو متخصص انجام شد، 0/94 محاسبه شد. از نظر مناسب بودن شرایط ارگونومیک بر اساس حیطه های چک لیست، بیشترین نمره به ترتیب مربوط به بیمارستان های شوشتری (67/18%) و خلیلی (58/85%) و کمترین نمره به ترتیب مربوط به بیمارستان های شهید دستغیب (34/37%) و حافظ (46/28%) بود. نتایج ارزیابی ارگونومیکبه تفکیک حیطه های چک لیست نشان داد که کمترین نمره ایستگاه های مورد ارزیابی، به ترتیب مربوط به حیطه های ایمنی-امنیت و شرایط محیطی و بیشترین نمره متعلق به مانیتور و صندلی بود.نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاضر منجر به طراحی یک چک لیست جامع و استاندارد برای ارزیابی وضعیت ارگونومیکایستگاه های کار پرستاری شد. نتایج ارزیابی های انجام شده حاکی از آن بود که در طراحی بیشتر ایستگاه های کار پرستاریبیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز، به ویژه در حیطه های ایمنی- امنیت و شرایط محیطی، اصول کامل ارگونومیک رعایت نشده بود و اجرای مداخلات هدفمند ارگونومیک در آن ها ضروری است. طرح پیشنهادی ارائه شده به عنوانیک الگو برای طراحی و بازطراحی ایستگاه کار پرستاری قابل استفاده است.

کلیدواژه ها:

ایستگاه کار پرستاری ، چک لیست ، وضعیت ارگونومیک ، ویژگی های روان سنجی