بررسی اثر توام صدا و ارتعاش بر تولید گونه های فعال اکسیژن و ظرفیت تام آنتی- اکسیدانی: مطالعه آزمایشگاهی

زمینه و هدف: صدا و ارتعاش به عنوان دو عامل زیانآور فیزیکی شایع در محیط های کاری عوارض مختلفی را برای ارگان-های بدن ایجاد می نمایند. این مطالعه با هدف بررسی اثر توام صدا و ارتعاش بر میزان تولید گونه های فعال اکسیژن و ظرفیتتام آنتی اکسیدانی در بافت بیضه رت انجام پذیرفت.مواد و روشها : 32 رت سالم بالغ در قالب 4 گروه کنترل، مواجهه یافته با صدا، مواجهه یافته با ارتعاش و مواجهه یافته توام باصدا و ارتعاش تقسیمبندی شدند. شتاب ارتعاشی 1 متر بر مجذور ثانیه (گستره فرکانسی 8-4 هرتز) و تراز صدای 100 دسی- بل (گستره فرکانسی 5700-700 هرتز) برای مواجهه 8 ساعته در روز انتخاب گردید. با رعایت کلیه اصول اخلاقی بیانیه هلسینکی فنلاند بعد از 50 روز مواجهه (معادل سیکل اسپرماتوژنز رت)، بافت بیضه حیوان استخراج و میزان گونه های فعالاکسیژن (ROS) با آزمون DCF-DA (تکنیک فلوریمتری) و ظرفیت تام آنتی اکسیدانی (TAC) با آزمون FRAP (دستگاهاسپکتروفتومتر) تعیین مقدار گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS و تست های آماری آنالیز واریانس یکطرفه (تستتعقیبی توکی) و همبستگی پیرسون انجام پذیرفت.یافته ها : گروه های کنترل و مواجهه توام با صدا و ارتعاش بترتیب با 11/9±804/47 و 73/64±1351/83 میکرومول برمیلی لیتر کمترین و بیشترین میزان ROS را بخود اختصاص دادند و در مقابل بیشترین و کمترین میزان TAC در گروه هایکنترل با 62/42±1060 و مواجهه یافته با صدا و ارتعاش با 45/76±591/33 میکرومول به ازای 50 میلی گرم بافت، تعیین گردید. بین نتایج گروه کنترل و گروه های در معرض صدا، ارتعاش و توام در هر دو متغیر ROS و TAC اختلاف معنی داریحاصل گردید. بین نتایج میزان ROS گروه مواجهه توام و گروه مواجهه یافته با ارتعاش اختلاف معنی داری حاصل گردید حالآنکه این ارتباط با گروه مواجهه یافته با صدا معنیدار ارزیابی نشد. آزمون همبستگی پیرسون ارتباط سطح ROS و TAC را درگروه مواجهه یافته با صدا را معکوس و ضعیف (r=-0/30)، گروه مواجهه یافته با ارتعاش را معکوس و قوی (r=-0/90) و نهایتاگروه توام را مستقیم و ضعیف (r=0/415) تعیین نمود.نتیجه گیری : عوامل صدا و ارتعاش خواه به صورت انفرادی و خواه بصورت توام سطح تولید گونه های فعال اکسیژن را افزایشو ظرفیت تام آنتی اکسیدانی را کاهش داد. نظر به اینکه در این مطالعه سطح دو متغیر فوق در بافت بیضه مورد بررسی قرارگرفت لذا میتوان عنوان نمود که مواجهه توام با دو عامل صدا و ارتعاش بر سطح هورمونهای جنسی (تستسترون، لوتئینیزانو محرک فولیکولی)، پارامترهای اسپرم (تعداد، تحرک، زنده مانی و ریخت شناسی) و نهایتا بافت بیضه اثرگذار باشد لذا پیشنهادمی گردد اثرات توام صدا و ارتعاش در نسل های بعدی در دستور کار محققین قرار گیرد و کارشناسان بهداشتی مستقر درواحدهای صنعتی با تراز صدا و ارتعاش بالاتر از حد مجاز کاهش سطح هورمون های جنسی را به عنوان یک پیش آگهی برایآغاز اختلالات باروری افراد تلقی نمایند.

کلیدواژه ها:

صدا ، ارتعاش ، گونه های فعال اکسیژن ، آنتی اکسیدان