بررسی ارتباط میان توان مطلق و نسبی آلفا و انحراف از مسیر (SDLP) در رانندگان اتوبوس های بین شهری در روی شبیه ساز رانندگی

زمینه و هدف: ناتوانی راننده در حفظ مسیر صحیح به دلیل عدم توجه، خستگی یا خواب آلودگی یکی از مهمترین عللتصادفات است. از آنجا که تاکنون هیچ مطالعه درخصوص ارتباطات میان امواج مغزی و موقعیت جانبی خودرو صورت نگرفتهاست، این مطالعه با هدف بررسی ارتباط میان توان مطلق و نسبی آلفا و انحراف از مسیر (SDLP) در رانندگان اتوبوس هایبین شهری در روی شبیه ساز رانندگی انجام شد.مواد و روش ها: مطالعه به روش توصیفی- تحلیلی در روی 30 راننده اتوبوس بین شهری سالم مرد انجام شد. پس از اخذ رضایت نامه آگاهانه، از رانندگان اتوبوس خواسته شد که یک جاده مجازی طراحی شده یکنواخت را به طول 107 کیلومتر باسرعت ثابت 110 کیلومتر در ساعت در روی شبیه ساز رانندگی به مدت 120 دقیقه رانندگی کنند. در طول رانندگی به طورهمزمان سیگنال های الکتروآنسفالوگرافی با استفاده از دستگاه g.USB amp ساخت اتریش از 14 کانال مغزی ثبت می شد.پس از فیلترکردن و حذف سیگنال های مزاحم، در نرم افزار متلب از تبدیل سریع فوریه برای به دست آوردن دانسیته طیفنمایی باندهای فرکانسی مطلق و نسبی آلفا استفاده شد. در طول رانندگی به طور همزمان فاصله جانبی خودرو در هر لحظهمحاسبه می گردید. در نهایت انحراف استاندارد تغییرات فاصله جانبی از خط در فواصل زمانی 10 دقیقه ای به دست آمد. برایتعیین همبستگی میان توان مطلق و نسبی موج آلفا و انحراف از مسیر از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. همچنین ازروش سنجه های مکرر آنالیز واریانس با تحلیل تعقیبی Fisher LSD برای تعیین اختلافات در فواصل زمانی رانندگی استفاده گردید.یافته ها: در مطالعه حاضر در کل فعالیت مطلق و نسبی آلفا سیر نزولی داشت. افزون بر این، انحراف معیار جانبی اتوبوستقریبا روند صعودی نشان داد. میان SDLP و توان مطلق آلفا در فاصله زمانی 10 تا 60 دقیقه از رانندگی و فاصله 80 تا 100دقیقه ارتباط مستقیم قوی معنادار وجود داشت (p= 0.001). یافته های به دست آمده از مطالعه حاضر نشان داد که تواننسبی آلفا با SDLP در فواصل زمانی 10 تا 60 دقیقه و 80 تا 90 دقیقه از رانندگی همبستگی معنادار داشتند (p= 0.001)نتایج آزمون همبستگی کلی میان توان مطلق و نسبی آلفا و SDLP ارتباط آماری معناداری نشان نداد.نتیجه گیری: در هیچ مطالعه ای تغییرات فعالیت نسبی امواج مغزی در طول هوشیاری و خستگی بررسی نشده است.همچنین مطالعه ای مبنی بر ارتباط میان توان های نسبی امواج مغزی و تغییرات موقعیت جانبی خودرو وجود نداشت.برخلاف برخی از مطالعات که گزارش کرده اند سنجه های مبتنی بر خودرو، پیش بینی کننده ضعیف ریسک خطای عملکردناشی از خواب آلودگی هستند، مطالعه حاضر نشان داد که SDLP یک شاخص معتبر برای عملکرد رانندگی است. بنا برمطالعه حاضر، خستگی ذهنی راننده باعث تغییرات فیزیولوژیکی در امواج مغزی می شود که این تغییرات به صورت اختلال درعملکرد رانندگی به صورت تغییرپذیری موقعیت جانبی بروز می کند.

کلیدواژه ها:

توان مطلق و نسبی آلفا ، انحراف معیار موقعیت جانبی (SDLP) ، شبیه ساز رانندگی ، رانندگان اتوبوس بین شهری