اثر روشنایی غنی از نور آبی و شدت روشنایی بر خستگی و خواب آلودگی در زمان بعد از نهار: یک مطالعه الکتروانسفالوگرافی

زمینه و هدف: بیشتر افراد کاهش قابل توجهی را در سطح هوشیاری، افزایش خواب آلودگی و خستگی را در ساعت های بین2 تا 4 بعد از ظهر تجربه می کنند که به عنوان خستگی و خواب آلودگی در زمان بعد از نهار (post-lunch dip) شناحته میشود که می تواند به افزایش خطاهای کاری، میزان حوادث و کاهش عملکرد در محیط های کاری منجر شود. لذا کاهش خوابآلودگی و خستگی در این مدت با استفاده از عوامل محیطی می تواند باعث بهبود سطح ایمنی و عملکرد شغلی شود. مطالعاتاخیر نشان داده است که روشنایی به ویژه نور آبی یا روشنایی غنی از نور آبی (blue enriched light) می تواند یک اثر حادمثبت بر فعالیت مغز و همچنین پاسخ های فیزیولوژیکی، روانشناختی، رفتاری و عملکرد انسان داشته باشد که تحت عنواناثرات غیر بینایی یا غیر تصویری روشنایی شناخته می شوند. این مطالعه با هدف بررسی اثر روشنایی غنی از نور آبی (8000 و12000 کلوین) در شدت های روشنایی 500 و 300 لوکس بر سطح بر سطح خواب آلودگی و خستگی در زمان بعد از نهار بااستفاده از ابزار عینی الکتروانسفالوگرافی انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه، در یک محیط شبیه سازی شده کار اداری، 22 شرکت کننده در مواجهه با وضعیت هایروشنایی شامل روشنایی خیلی کم (> 5 لوکس- کنترل)، روشنایی استاندارد (دمای رنگ 4000) و وضعیت های روشنایی غنی از نور آبی (8000 و 12000 کلوین) در شدت روشنایی 300 و 500 لوکس قرار گرفتند. داده هایی شامل قدرت سیگنال هایمغزی (الفا، الفا- تتا، بتا و تتا) شاخص ذهنی خواب آلودگی ( KSS) و زمان واکنش در آزمون سنجش توجه پایدار (CPT) جمعآوری گردید.یافته ها: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که در شدت روشنایی 300 و 500 لوکس تمام وضعیت های روشنایی قدرت سیگنالهای مغزی الفا و الفا تتا نرمالایز شده را در مقایسه با روشنایی خیلی کم (کمتر از 5 لوکس- کنترل) به طور معنی داری (p<0/001) کاهش داده اند. همچنین در وضعیت های روشنایی غنی از نور آبی (8000 و 12000 کلوین) در مقایسه باروشنایی استاندارد (دمای رنگ 4000 کلوین)، نیز چنین کاهش معنی داری مشاهده گردید که به مفهوم افزایش شاخصعینی سطح هوشیاری و کاهش خواب آلودگی در مقایسه با روشنایی استاندارد بوده است. نتایج مطالعه نشان داد که درمتغیرهای اندازه گیری شده در شدت روشنایی 500 لوکس و 300 لوکس تفاوت معنی داری وجود نداشته است. البته روندکلی، نشان از تاثیر مثبت تر شدت روشنایی 500 لوکس بر متغیرهای مورد اندازه گیری می باشد، گرچه این تفاوت، به حدمعنی داری از نظر آماری نرسید.نتیجه گیری: در ادامه مطالعات قبلی، مطالعه حاضر، ضمن ارائه شواهد دیگری مبنی بر تاثیر پارامترهای روشنایی چون توزیعطیفی (افزایش نور آبی) و شدت روشنایی بر فرایندهای فیزیولوژیک و نوروفیزیولوژیک، پیشنهاد می کند که طراحی و استفادهاز مداخلات روشنایی می تواند به عنوان راهکار کمکی در کنار سایر مداخلات برای بهبود سطح هوشیاری و بهبود عملکرد درزمان بعد از نهار استفاده شود. گرچه مطالعات بیشتری برای تصمیم گیری در مورد پارامترهای بهینه روشنایی مورد نیاز می باشد.

کلیدواژه ها:

خواب آلودگی ، هوشیاری ، روشنایی ، دمای رنگ ، الکتروانسفالوگرافی