مجتبی آراسته - استادیار بخش شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

امروزه بنادر، در شبکه تعاملات کالا و انرژی میان مناطق و کشورهای مختلف جهان، نقش قابل توجهی دارند. در حقیقت می توان گفت طی دهه های اخیر، ترسیم چشمانداز توسعه اقتصادی در کشورهای مختلف جهان بدون سرمایه گذاری های عظیم بر روی بنادر راهبردی، امکان پذیر نخواهد بود. بنادر در طیف گسترده ای از اسکله های کوچک تا مراکز بسیار بزرگ بارگیری و بارگذاری، همراه با پایانه ها و خوشه های عظیم صنعتی و خدماتی، قابل تقسیم بندی می باشند. هدف از انجام این تحقیق، تبیین جایگاه بنادر در توسعه ملی و منطقه ای و تشریح نقش بنادر در شکل دهی به ساختار فضایی یک منطقه است. روش تحقیق به کار رفته بر مبنای روش مروری توصیفی و مبتنی بر داده های علمی و اسناد معتبر پژوهشی است. مطالعات این تحقیق نشان می دهد بسیاری از پژوهشگران علوم دریایی و برنامه ریزان منطقه ای بر نقش بندر به عنوان عاملی در توسعه فضایی پسکرانه ها و ایجاد تعدیل در ساختار فضایی در پهنه سرزمین، تاکید دارند. در واقع می توان گفت موفقیت یک بندر دریایی، بطور انکارناپذیری به کمیت و کیفیت زیرساخت های ارتباطی، دسترسی مناسب به وجوه مختلف حمل و نقلی و تعاملات دوسویه با شهرها و مناطق پسکرانه ای محلی منطقه ای و ایجاد قطب های پشتیبانی همچون بنادر خشک بستگی دارد. اینگونه است که منطقه بندرگاهی می تواند در راستای تخصصی سازی فعالیت های خود پیش رود و تمرکز وسیع در ناحیه بندرگاه را به مناطق عملکردی پیرامون خود انتقال داده و کارایی خود را در فرایند منطقه گرایی بندر افزایش دهد.

بندر، کریدور، نواحی پسکرانه، ساختار فضایی، منطقه گرایی بندر