تعبد و تعقل در احکام شرعی از دیدگاه مذاهب اسلامی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 793

فایل این مقاله در 13 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FORGHE-14-51_003

تاریخ نمایه سازی: 9 اردیبهشت 1399

چکیده مقاله:

مراد از تعبد آن است که احکام معنای غیرمعقول، و مراد از تعقل آن است که احکام معنای معقول داشته باشند. در خصوص تعبدی یا تعقلی بودن نصوص دو نظریه وجود دارد: نخست اینکه نصوص تعبدی هستند و تفسیر مضیق دارند. دوم اینکه نصوص تعقلی هستند و از تفسیر موسع برخوردارند. براساس قواعد اصولی، اصالت در غیرعبادات بر تعلیل است و در عبادات بر تعبد. عبادات از جمله مصادیق احکام تعبدی، و معاملات از جمله مصادیق احکام تعقلی است. در بخش حدود و تعبدی یا تعقلی بودن آن، براساس پژوهش انجام گرفته، از سوی فقها تصریحی صورت نگرفته است. این تحقیق با استفاده از منابع کتابخانه ای و با روش توصیفی تحلیلی و با هدف مشخص نمودن مصادیق احکام تعبدی و تعقلی و مفاد این تقسیم بندی و بررسی تطبیقی آنها از دیدگاه مذاهب خمسه و نتیجه مترتب بر آن، سامان یافته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که در احکام عبادات، جنبه تعبد غالب است و اصل بر تعبد است، اما در غیر آنها، اصل بر تعلیل یا همان تعقل است.

نویسندگان

عبدالباسط قانت

کارشناس ارشد فقه مقارن و حقوق جزای اسلامی دانشگاه مذاهب اسلامی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم، ترجمه مسعود انصاری. ...
  • الابانه الکبری، عبیدالله بن محمد ابن­ بطه عکبری، ریاض، دارالرایه، ...
  • الاحکام فی اصول الاحکام، علی بن ابی علی آمدی، بیروت، ...
  • الاشباه و النظائر، عبدالرحمن بن ابی بکر سیوطی، بیروت، دارالکتب ...
  • اصول السرخسی، محمد بن احمد سرخسی، بیروت، دارالمعرفه، بی­ تا. ...
  • الاصول العامه للفقه المقارن، محمدتقی حکیم، تهران، مجمع جهانی تقریب ...
  • اصول الفقه، محمدرضا مظفر، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1415ق. ...
  • اعلام الموقعین عن رب العالمین، محمد بن ابی بکر ابن­ ...
  • البحر المحیط فی اصول الفقه، محمد بن عبدالله زرکشی، بی ...
  • البرهان فی اصول الفقه، عبدالملک بن عبدالله جوینی، بیروت، دارالکتب ...
  • البنایه شرح الهدایه، محمود بن احمد عینی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ...
  • تبیین الحقائق شرح کنز الدقائق، عثمان بن علی زیلعی، قاهره، ...
  • تیسیر التحریر، محمدامین بن محمود امیر پادشاه، مصر، مصطفی البابی ...
  • حجه الله البالغه، احمد بن عبدالرحیم ولی الله دهلوی، ریاض، ...
  • رساله لطیفه جامعه فی اصول الفقه المهمه، عبدالرحمن بن ناصر ...
  • سنن ابن­ ماجه، محمد بن یزید ابن­ ماجه، قاهره، داراحیاء ...
  • سنن الترمذی، محمد بن عیسی ترمذی، بیروت، دارالغرب الاسلامی، 1998م. ...
  • شرح التلویح علی التوضیح، مسعود بن عمر تفتازانی، مصر، مکتبه ...
  • شرح السیوطی علی سنن النسائی، عبدالرحمن بن ابی بکر سیوطی، ...
  • شرح القواعد الفقهیه، احمد بن محمد زرقا، دمشق، دارالقلم، 1409ق. ...
  • شرح الکوکب المنیر، محمد بن احمد ابن­ نجار، ریاض، مکتبه ...
  • شرح تنقیح الفصول، احمد بن ادریس قرافی، بی­ جا، شرکه ...
  • شفاء الغلیل فی بیان الشبه و المخیل و مسالک التعلیل، ...
  • علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید، محمدجواد مغنیه، قم، دارالکتاب ...
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، سید محمود هاشمی شاهرودی، ...
  • فصول البدائع فی اصول الشرائع، محمد بن حمزه فناری، بیروت، ...
  • الفکر المقاصدی قواعده و فوائده، احمد ریسونی، بیروت، دارالهادی، 1429ق. ...
  • القاموس المحیط، محمد بن یعقوب فیروزآبادی، بیروت، موسسه الرساله، 1426ق. ...
  • قواعد الاحکام فی مصالح الانام، عبدالعزیز ابن عبدالسلام، بیروت، دارالکتب ...
  • القواعد، محمد بن محمد مقری، مکه، مرکز احیاء التراث الاسلامی، ...
  • کشف الاسرار شرح اصول البزدوی، عبدالعزیز بن احمد بخاری، بی ...
  • لسان العرب، محمد بن مکرم ابن­ منظور، بیروت، داراحیاء التراث ...
  • اللمع فی اصول الفقه، ابراهیم بن علی شیرازی، بیروت، دارالکتب ...
  • المبسوط، محمد بن احمد سرخسی، بیروت، دارالمعرفه، 1414ق. ...
  • المستصفی من علم الاصول، محمد بن محمد غزالی، تهران، نشر ...
  • المسند الصحیح المختصر بنقل العدل عن العدل الى رسول الله(ص) ...
  • المعجم الوسیط، ابراهیم مصطفی و دیگران، استانبول، دارالدعوه، 1989م. ...
  • مقاصد الشریعه الاسلامیه، محمدطاهر بن محمد ابن­ عاشور، تونس، دارسحنون، ...
  • الموافقات فی اصول الشریعه، ابراهیم بن موسی شاطبی، بیروت، دارالکتب ...
  • الموجز فی اصول الفقه، جعفر سبحانی، قم، موسسه الامام الصادق(ع)، ...
  • نمایش کامل مراجع