حسن سبحانی - استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
داریوش ابوحمزه - دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تهران
رضا زمانی - استادیار اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی (ره)

تورم به‎عنوان یک متغیر کلان اقتصادی از سیاست‎های متعددی تاثیر می‎پذیرد و پیامدهای رفاهی زیادی برای گروه‎های مختلف جامعه دارد. با تاسی به ادبیات انتخاب عمومی می‎توان گفت تغییرات تورم برندگان و بازندگانی دارد. در این مقاله چرایی تداوم بلندمدت شرایط تورمی در ایران بررسی شد. برای این منظور گردآوری داده‎ها به روش کتابخانه‎ای (تحلیل اسناد) و تحلیل‎ها با رویکرد انتخاب عمومی انجام شد. در این‎باره، نهادهای موثر بر تورم از نهادهای اثرپذیر از تورم تفکیک شدند. در دسته اول، رفتار بازیگرانی تحلیل شد که با انگیزه‎های مختلف اقتصادی و سیاسی بر سیاست‎های موثر بر تورم تاثیرگذارند و در دسته دوم، با نگاهی به آثار رفاهی و سیاسی شرایط تورمی، بازیگران متاثر از شرایط تورمی تحلیل شد. دولت، بانک‎ها، مجلس و بدنه بوروکراتیک دولت از جمله بازیگران مهم موثر بر سیاست‎های تورم‎زا یا مقاوم در برابر کنترل تورم هستند. همچنین، بدهکاران بانکی، دلال‎ها و سوداگران و واردکنندگان کالاهای مصرفی و دهک‎های پایین جامعه از شرایط تورمی متاثر می‎شوند. بانک مرکزی به‎دلیل کاهش اعتبار و دولت به‎دلیل کاهش اعتبار سیاسی ناشی از ناتوانی در کنترل تورم از شرایط تورمی متضرر می‎شوند. به‎دیگر‎سخن، دولت در برخی ابعاد از شرایط تورمی منتفع و در ابعادی دیگر از تورم بالا متضرر می‎شود. استنباط می‎شود که ساختار نهادی فعلی، سیاست‎گذاران و تصمیم‎گیران اقتصادی را به گرفتن تصمیم‎هایی سوق می‎دهد که به ماندگاری شرایط تورمی منجر می‎شود. ازاین‎رو، تداوم شرایط تورمی در بلندمدت را نباید پدیده‎ای غیرمنتظره دانست. از سوی دیگر، مراجعه به نظریات اسلامی نشان از وظیفه دولت در راستای حفظ ارزش پول و ضمان کاهش ارزش ناشی از سیاست‎های نادرست دارد. همچنین، با تمسک به آیه پنج سوره مبارکه نساء می‎توان گفت از دیدگاه اسلامی باید ساختارها به‎گونه‎ای تنظیم شود که انگیزه‎های بازیگران در راستای حفظ ارزش پول باشد.

اقتصاد سیاسی تورم, سیاست های پولی و مالی, پایداری تورم, انتخاب عمومی