بررسی تطبیقی آرای مفسران در تبیین مفهوم ضلالت در آیه و وجدک ضالا فهدى

قرآن در بیان برخی از قضایا، شیوه ای ممتاز و یگانه را در پیش گرفته ا ست؛ یکی از این آیه های قرآن، آیه هفتم از سوره مبارکه الضحی است. واژه ضال که در این آیه، اسم فاعل از مصدر ضلالت محسوب شده و به شخص پیامبرJ بازمی گردد، نیازمند بازشناسی دقیق تری است. پژوهش حاضر، همزمان تحلیل مفهومی و انتسابی ضلالت را در این آیه دنبال می کند و مهم ترین نظرهای فریقین را به دو دسته تقسیم می نماید. دسته نخست، انتساب ضلالت را به شخص پیامبرJ متوجه دانسته و ازاین رهگذر وجوه متعددی برای توجیه مفهوم ضلالت نبی بیان کرده اند. در دسته دوم، ضلالت در معانی مختلف آن، با توجیهات عمدتا ادبی به قوم نبی اکرمJ متوجه شده است. هر دو دسته از دیدگاه ها، نقاط ضعفی به همراه دارند که ابهام های مخاطبان را به ویژه در مواجهه با ظاهر آیه، سیاق آیات و معنای دقیق هدایت در مقابل ضلالت، به خوبی پاسخ نمی گویند. این تحقیق به دیدگاه برگزیده ای دست یافت که ازطریق بهره مندی از تفسیر قرآن به قرآن، تناسب با ظواهر و سیاق آیات و هماهنگی با مبانی کلامی در حوزه عصمت نبوی تقویت می گردد. نتایج به دست آمده می تواند در مطالعات قرآنی و پژوهش های تفسیری و کلامی مورد بهره برداری قرار گیرد. تاریخ ارسال: 24/02/97   |   تاریخ پذیرش: 03/09/97

کلیدواژه ها:

ضلالت ، سوره الضحی ، ضال ، عصمت نبوی ، هدایت الهی