حدود استفاده از عادت در تربیت اخلاقی در رویکردهای معاصر منتخب و نقد آنها بر اساس نظریه انسان عامل
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: دوفصلنامه پژوهش های تعلیم و تربیت اسلامی، دوره: 8، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_KJIR-8-1_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 621
نویسندگان
دانشگاه تربیت مدرس
دانشگاه تربیت مدرس تهران
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی حدود استفاده از عادت در تربیت اخلاقی با توجه به رویکردهای معاصر تربیت منش (با تاکید بر آرای افلاطون و ارسطو)، شناختی (با تاکید بر آرای پیاژه) و تبیین ارزش (با اشاره بر آرای راتس) و نقد آنها بر اساس نظریه انسان عامل است. عادت که بر عنصر تکرار استوار است، در رویکرد تربیت منش جایگاه ویژهای داشته و استفاده از آن کاملا ضروری است؛ رویکرد شناختی، با این روش مخالف است و در رویکرد تبیین ارزش هم استفاده از آن جایگاهی ندارد. در نظریه انسان عامل، روش عادت به عنوان یک شبه تربیت مطرح میگردد که به دلیل نداشتن عناصر تبیین، معیار، تحرک درونی و انتقاد از تربیت جدا میشود؛ در واقع نظریه انسان عامل، تنها ضرورت حدود استفاده از عادت را در دوران کودکی قابل قبول میداند؛ اما در خصوص استفاده از آن در دوران بزرگسالی، همراهی عادت با تعقل را اصل اساسی قلمداد میکند. ضعف اصلی رویکرد تربیت منش، بیتوجهی به مبنای شناختی است. رویکرد شناختی نقطه مقابل رویکرد تربیت منش است؛ به این معنا که تمام تمرکز این رویکرد بر مبنای شناختی استوار است و از توجه به سایر مبانی غفلت میکند. در رویکرد تبیین ارزش، تاکید افراطی بر مبنای شناختی و توجیه و اقناع صورت میگیرد و بین تمایلات فردی و ارزشهای اخلاقی تفکیکی حاصل نمیشود و دلیل آن ذهنی بودن ارزشهاست؛ البته اگر رویکردهای مطرح به نظریه انسان عامل نزدیک شوند و عمل عادتی را بر اساس مبانی سه گانه (شناختی، انگیزشی و ارادی) مورد توجه قرار داده و به همه مبادی عمل توجه کنند، هر رویکرد به تنهایی قابلیت استفاده در امور تربیتی را دارد و هیچ یک از آنها دیگری را نفی و محدود نمیکند.کلیدواژه ها
عادت, تربیت اسلامی, انسان عامل, تربیت اخلاقی, رویکردهای معاصراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.