کارکرد سیاسی و مذهبی شعر در دوره فاطمیان مصر (358- 567 ه ق) در برخورد با مخالفان خارجی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 601

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HII-29-44_001

تاریخ نمایه سازی: 2 اردیبهشت 1399

چکیده مقاله:

شعر هنر تاثیرگذار و رسانه­ای قوی در جوامع انسانی بوده است. از این رو، همواره به عنوان وسیله ای تبلیغاتی برای حکومت ها، فرقه ها، احزاب، قبایل و حتی افراد مختلف ایفای نقش کرده است. خلافت فاطمی (297-567­ق) در تقابل قدرت خود با مخالفانش به ویژه خلافت عباسی، از راهکارهای مختلفی بهره می­برد؛ از جمله آنکه با حمایت از شعر و شاعری به پیشبرد اهداف خود می پرداخت. در این پژوهش کوشش شده است تا با رویکرد توصیفی-تحلیلی به بررسی کارکردهای سروده­های شاعران دربار فاطمی مصر (358-567ق) به منظور تقویت جبهه خلافت فاطمی و تضعیف رقیبان آنان پرداخته شود. نتایج این بررسی نشان می دهد که در خلافت فاطمی علاوه بر رویکرد زیباشناختی و هنری شعر، از آن همچون وسیله­ای برای پیاده سازی باورها و نشر عقایدی چون اثبات امامت و وصایت علی(ع) و فرزندان او و به تبع آن حقانیت خلفای فاطمی، تاکید بر صحت نسب فاطمیان، تشویق و ترغیب نسبت به خلافت فاطمی و تحریک و تحریض بر ضد دشمنان، هجو مخالفان و سست کردن پایه­های مشروعیت و مقبولیت آنان، بهره­برداری می شد.

نویسندگان

راضیه انصاری

دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه اصفهان

محمد علی چلونگر

استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

فریدون الهیاری

استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابع و مآخذ ...
  • ابن اثیر، علی بن محمد (1385ق/1965م)، الکامل فی التاریخ، ج9 ...
  • ابن تغری بردی، یوسف (1413ق/1992م)، النجوم الزاهره فی ملوک مصر ...
  • ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (1412ق/1992م)، المنتظم فی التاریخ الامم ...
  • ابن خلکان، احمدبن محمد [بی­تا]، وفیات الاعیان و انباء ابناء ...
  • ابن رزیک، طلائع (1383ق/1964م). دیوان، تحقیق محمد هادی الامینی، نجف ...
  • ابن معتز، عبدالله [بی­تا]، دیوان ابن المعتز، بیروت: دار بیروت ...
  • ابن منقذ، اسامه (1953)، دیواناسامه بن منقذ، به اهتمام احمد ...
  • ابن هشام، عبدالملک [بی­تا]، السیره النبویه، تحقیق مصطفی السقا، ابراهیم ...
  • ابوحلتم، نبیل خلیل (1410ق/1990م)، الفرق الاسلامیه فکرا و شعرا، بیروت: ...
  • امینی، عبدالحسین (1422ق/2002م)، الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ...
  • باقر الحسینی، جعفر (1416)، تاریخ الادب العربی، ادب صدر الاسلام، ...
  • بدره­ای، فریدون (خرداد و تیر 1383)، ادبیات اسماعیلی ، کتاب ...
  • بوث، باربارا و میشل بلر (1382)، اصطلاحنامه جامعه شناسی، ترجمه ...
  • پاشا، عمر موسی (1409ق/1989م)، الادب فی بلاد الشام: عصور الزنکیین ...
  • تمیم بن معز فاطمی (1970)، دیوان، به اهتمام محمد حسن ...
  • ثعالبی، عبدالملک (1403ق/ 1983ق)، یتیمه الدهر فی محاسن اهل العصر، ...
  • جوینی، عطاملک بن محمد (1385)، تاریخجهانگشای، تصحیح محمد قزوینی، ج3، ...
  • حاکم نیشابوری، محمدبن عبدالله (1420ق/2000م)، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق حمدی ...
  • ابن عماد حنبلی، شهاب الدین عبدالحی (1406ق/1986م)، شذرات الذهب، تحقیق ...
  • دهخدا، علی اکبر (1373)، لغتنامه، ج11، تهران: موسسه انتشارات و ...
  • ذهبی، محمدبن احمد (1413ق/1993م)، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و ...
  • زغلول سلام، محمد [بی­تا]، الادب فی العصر الفاطمی: الکتابه و ...
  • زکار، سهیل (1410ق/1989م)، اخبار القرامطه فی الاحساء، الشام، العراق، الیمن، ...
  • شریف زاده یزدی، فاطمه (1434ق/1392ش)، ادب التشیع حتی نهایه عصر ...
  • صفا، ذبیح الله (1369)، تاریخ ادبیات در ایران، تهران: انتشارات ...
  • طبرسی، احمدبن­ علی (1413)، الاحتجاج علی اهل اللجاج، تحقیق ابراهیم ...
  • طه حمید، عبدالحسیب (1388­ق/1968م)، ادب الشیعه الی نهایه القرن الثانی ...
  • عبدالجلیل، جان محمد (1373)، تاریخ ادبیات عرب، ترجمه از فرانسه ...
  • عماره الیمنی، نجم الدین (1897)، النکت العصریه فی اخبار الوزراء ...
  • عمران، محمود سعید (1999)، تاریخ الحروب الصلیبیه، بیروت: دار النهضه ...
  • فاخوری، حنا (1374)، تاریخ ادبیات زبان عربی(از عصر جاهلی تا ...
  • قاضی نعمان، ابوحنیفه محمد (1996)، المجالس و المسایرات، تحقیق الحبیب ...
  • ............................................. [بی­تا]، کتاب الهمه فی آداب اتباع الائمه، نشر و ...
  • قاضی، نعمان ­عبدالمتعال (1119م)، الفرق الاسلامیه فی الشعر الاموی، قاهره: ...
  • کامل حسین، محمد (2014)، فی ادب مصر الفاطمیه، قاهره: جمهوریه ...
  • کرمانی، حمیدالدین (1429)، المصابیح فی اثبات الامامه، بیروت: موسسه النور ...
  • ماجد، عبدالمنعم (1417)، تاریخ الحضاره الاسلامیه فی العصور الوسطی، قاهره: ...
  • محمود العقاد، عباس (2012)،  فاطمه الزهراء و الفاطمیون، القاهره، موسسه ...
  • معروف، نایف (1418ق/1998م)، الادب الاسلامی فی عهد النبوه و خلافه ...
  • مغنیه، محمدجواد (1343)، شیعه و زمامداران خودسر، ترجمه مصطفی زمانی، ...
  • مقریزی، احمدبن علی (1416ق/1996م)، اتعاظ الحنفا باخبار الائمه الفاطمیین الخلفا، ...
  • ................................... (1418­ق/1998م)، المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، تحشیه ...
  • موید ­فی ­الدین، هبه الله بن موسی (1949)، دیوان الموید ...
  • .................................................. (1949)، سیره الموید الدین داعی الدعاه، تحقیق محمد کامل ...
  • .................................................. (1974)، المجالس المویدیه، تحقیق مصطفی غالب، ج1، بیروت: دار ...
  • ناصرخسرو قبادیانی (1357)، دیوان اشعار، به اهتمام مجتبی مینوی و ...
  • ناصری طاهری، عبدالله (1373)، علل و آثار جنگ های صلیبی، ...
  • نیکوبخت، ناصر (1380)، هجو در شعر فارسی: نقد و بررسی ...
  • واکر، پل ارنست (1383)، پژوهشی در یک امپراتوری اسلامی، تاریخ ...
  • هانسبرگر، آلیس (1380)، ناصرخسرو، لعل بدخشان: تصویری از شاعر، جهانگرد، ...
  • همدانی، رشیدالدین فضل الله (1387)، جامع التواریخ (تاریخ اسماعیلیان)، تصحیح ...
  • الیعلاوی، محمد (1405ق/1985م)، ابن هانی المغربی الاندلسی: شاعر الدوله الفاطمیه، ...
  • نمایش کامل مراجع