بررسی نشانه­های انسانی اسطوره­ای در نگاره­های شاهنامه شاملو(1007 - 1027 ه.ق.)

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 466

فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ARJGAP-2-3_011

تاریخ نمایه سازی: 1 اردیبهشت 1399

چکیده مقاله:

شاهنامه شاملو که به سفارش حاکم هرات عصر صفوی، حسین خان شاملو(1007-1027ه.ق.)، در دارالسطنه اش مصور گردید، دارای دو سرلوح مذهب در صفحات آغازین، دو لچکی در صفحات پایانی و چهل و چهار نگاره در صفحات مختلف است. نگاره هایی که در ساختار کلی خویش ضمن دربرداشتن عناصر زیبایی شناختی، به نشانه های بصری متعددی، همچون نشانه های انسانی اسطوره ای مزین گردیده اند، تا روایت گر داستان های افسانه ای درباره حماسه جنگاوران و دلیری قهرمانان از طوایف بزرگ زمین دار به مثابه تکیه گاه تاج و تخت سلطنت ایران باشند. بر این اساس، پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی برآن است، تا بدین پرسش پاسخ دهد: نشانه های انسانی اسطوره ای در ارتباط با کل ساختار نگاره های شاهنامه به چه نحوی ترسیم گردیده اند تا متضمن معانی و مفاهیم صحنه های داستانی آن باشند با استناد به منابع معتبر کتابخانه ای الکترونیکی و گردآوری داده های تصویری، که به صورت میدانی با مشاهده و عکس برداری از نگاره های موجود در کاخ موزه نیاوران از سوی نگارندگان انجام گردیده، بررسی ها نشان می دهند که نگارگر به جهان نمادین و تمثیلی شخصیت های پهلوانی اساطیری آگاهانه وفادار بوده و سعی کرده است، آنان را از حیث بصری با تزیین و رنگ آمیزی درخشان تن پوش شان و بزرگ جلوه دادن از سایرین متمایز سازد. هم چنین، پیکره هایشان را به واسطه نبردهای دوسویه با دیگر شخصیت های داستانی و قرار دادن در مرکز نگاره ها یا نقطه طلایی نمایان کرده؛ چنان که مراکز پویای خط و حرکت در نگاره ها، جایی است که این نشانه ها حضور دارند. البته، وجود خیر یا شر بودنشان را با قرار دادن در مربع شاخص پایین یا بالا و با رنگ های گرم یا سرد نشان داده است.    

نویسندگان

فهیمه زارع زاده

استادیارگروه هنر اسلامی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران، نویسنده مسئول

ژیلا یارعلی

کارشناسی ارشد هنر اسلامی،گرایش نگارگری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • افشاری فرکی، مرتضی؛ آیت اللهی، حبیب­اله و رجبی، محمدعلی(1389). بررسی ...
  • پرنیان، موسی و بهمنی، شهرزاد(1391). بررسی و تحلیل نمادهای بخش ...
  • چندلر، دانیل(1387). مبانی نشانه­شناسی، ترجمه مهدی پارسا و فرزان سجودی، ...
  • حسینی­راد، عبدالمجید(1392). پژوهشی برای معرفی شاهنامه مصور نویافته از دوره ...
  • دبیرسیاقی، محمد(1390). برگردان روایت­گونه شاهنامه فردوسی به نثر، تهران: قطره. ...
  • رستگار فسایی، منصور(1383). پیکرگردانی در اساطیر، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی ...
  • شریف زاده، عبدالمجید(1370). نامورنامه، تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی. ...
  • بررسی سبک شناسی نگاره های شاهنامه شاملو(1008 ه.ق) [مقاله کنفرانسی]
  • گیوزالیان، آدامووا(1382). شاهنامه­نگاری، ترجمه زهره فیضی، تهران: وزارت فرهنگ و ...
  • مقبلی، آناهیتا و پیامنی، بهناز(1395). تحلیل نشانه­شناختی سبک سه نگاره ... [مقاله ژورنالی]
  • نجفی، محمدباقر(1376). شاهنامه­های ایران، بن: سفارت جمهوری اسلامی ایران. ...
  • یاحقی، محمدجعفر(1391). ، تهران: فرهنگ معاصر.   ...
  • Afshari Faraki, M., Ayatollahi, H. & Rajabi, M. (2011). The ...
  • Chandler, D. (1952). Semiotics: The Basics, Translated by Mahdi Parsa ...
  • Dabir Siaghi, M. (2012). Narrative Translation of Ferdowsi s Shahnameh ...
  • Guizalian, A. (2003). The Painting of the Shahnama (Book of ...
  • Hosseini Rad, A. (2014). A Newfound Illustrated Shahnameh Called Shahnameh ...
  • Keikhosravi Kiani, H. (2016). The Study of Stylistic of Illustrations ...
  • Moghbeli, A. & Payamani, B. (2016). Semiotic Analysis of Style ...
  • Najafi. M. B. (1997). Handschriften Sammlung von Schahnameh in Iran, ...
  • Parnian, M. & Bahmani, Sh. (2012). The Analysis of Mythological ...
  • Rastegar Fasai, M. (2005). Metamorphosis in Myths, Tehran: Institute for ...
  • Sharifzadeh. A. (1991). Namvarnameh, Tehran: Ministry of Culture and Higher ...
  • Welch, A. (1976). Artists for the Shah: Late Sixteenth Century ...
  • Yahaghi, M. (2013). Mythology and Storytelling in Persian literature, Tehran: ...
  • نمایش کامل مراجع