بررسی فاعل و قابل بودن ذات خداوند نسبت به صورت های علمی موجودات از دیدگاه ابن سینا با تاملی در قاعده وحدت جهت فعل و قبول در بسائط
عنوان مقاله: بررسی فاعل و قابل بودن ذات خداوند نسبت به صورت های علمی موجودات از دیدگاه ابن سینا با تاملی در قاعده وحدت جهت فعل و قبول در بسائط
شناسه ملی مقاله: JR_JPRR-17-2_012
منتشر شده در شماره 2 دوره 17 فصل در سال 1398
شناسه ملی مقاله: JR_JPRR-17-2_012
منتشر شده در شماره 2 دوره 17 فصل در سال 1398
مشخصات نویسندگان مقاله:
سیدمحمد انتظام - دانشیار گروه فلسفه، دانشکده فلسفه، دانشگاه مفید، قم، ایران
خلاصه مقاله:
سیدمحمد انتظام - دانشیار گروه فلسفه، دانشکده فلسفه، دانشگاه مفید، قم، ایران
ابن سینا ذات خداوند را فاعل و قابل صورت های علمی موجودات دانسته و آن را از مصادیق وحدت جهت فعل و قبول در موجودات بسیط نسبت به لوازمشان برمی شمارد. در این مقاله، نخست قاعده وحدت جهت فعل و قبول را در بسائط توضیح داده ایم و سپس، با تطبیق آن بر تفسیرهای سه گانه نسبت ذات خداوند با صورت های علمی موجودات، نشان داده ایم که در هر یک از این تفسیرها معنایی خاص از فاعل و قابل بودن خداوند باید اراده شود. قبول صورت های علمی از ناحیه ذات در تفسیر شیخ اشراق به معنای قبول انفعالی، و در تفسیر ملاصدرا به معنای اتصاف، و در تفسیری دیگر به معنای عدم انفکاک از ذات تلقی شده است. وحدت فعل و قبول در هر یک از تفسیرهای سه گانه اشکالات و لوازمی دارد که به آنها اشاره شده است. تفسیر نخست مستلزم اجتماع دو جهت فعل و قبول در ذات است؛ تفسیر دوم تنها با وحدت و عینت صورت های علمی و ذات و اتحاد عقل و عاقل و معقول قابل توجیه است؛ و مطابق تفسیر سوم تعبیر از ذات به قابل صورت های علمی وجهی ندارد.
کلمات کلیدی: علم پیشین خداوند به موجودات, لوازم خداوند, وحدت فاعل و قابل, ابن سینا
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1009344/