علی افشاری - دانش آموخته کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
حسین خادمی - استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
شمس اله ایوبی - دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

خصوصیات مغناطیسی خاک ها بازتابی از تاثیرات متفاوت کانی شناسی خاک است. کانی های موجود در خاک دارای منشاء طبیعی (لیتوژنیک، پدوژنیک) یا انسانی (کانی های فرومغناطیس ثانویه) و یا هر دو هستند. این مطالعه برای برآورد تاثیر فعالیت های انسانی و مواد مادری مختلف بر پذیرفتاری مغناطیسی در خاک های آهکی استان زنجان انجام گرفت. در کل تعداد 241 نمونه خاک سطحی (عمق 10-0 سانتی متر) از منطقه ای بالغ بر 2000 کیلومترمربع که دارای مواد مادری و کاربری اراضی مختلفی بود برداشت گردید و تجزیه های آزمایشگاهی بر روی آنها انجام گرفت. میانگین میزان پذیرفتاری مغناطیسی در نمونه های خاک سطحی 10-8m3kg-1 9/377 بدست آمد. بالاترین میزان پذیرفتاری مغناطیسی در اراضی شهری با میانیگن 467/13 مشاهده شد مشاهده شد. فعالیت کارخانه های صنعتی مخصوصا کارخانه سرب و روی، سوخت سوخت های فسیلی و ترافیک ماشین می توانند از عوامل مستقیم ورودی ذرات فری مغناطیس با منشاء انسانی در منطقه باشند. سهم جزء مغناطیسی مواد مادری (لیتوژنیکی) بر میزان پذیرفتاری مغناطیسی در خاک های مشتق شده از سنگ های آذرین خیلی بیشتر است و پذیرفتاری مغناطیسی خاک های تشکیل شده از سنگ های آذرین ارتباط مثبت معنی دار با شاخص های توسعه پدوژنیکی نشان نمی دهند. خاک های مشتق شده از سنگ های رسوبی میزان پذیرفتاری مغناطیسی نسبتا کمتری دارند (بین 10-8m3kg-1 42 تا 158). افزایش پذیرفتاری مغناطیسی در خاک هایی با مواد مادری رسوبی بیشتر به علت تشکیل پدوژنز و درجای مواد فرومغناطیس است.

پارامترهای مغناطیسی, سنگ های مادری, کاربری اراضی, آلودگی انسانی